عنوان :

تحقیق بررسی و مقایسه اختلال شخصیت ضد اجتماعی بین افراد معتاد و غیرمعتاد

تعداد صفحات :۱۰۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

پژوهش حاضر به منظور (بررسی و مقایسه اختلال شخصیت ضداجتماعی بین افراد معتاد و غیرمعتاد) صورت گرفته است. بدین منظور از جوانان معتاد و غیرمعتاد ۲۰ تا ۳۰ ساله شهرستان بندرانزلی یک نمونه ۸۰ نفری (۴۰ نفر معتاد و ۴۰ نفر غیرمعتاد) به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده است.
داده‌های آماری از طریق اجرای آزمون MMPI (فرم کوتاه) از گروههای نمونه بدست آمده و برای تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق حاضر از آمار توصیفی و استنباطی از جمله آزمون T مستقل و با در نظر گرفتن نتیجه آزمون لوین با استفاده نرم افزار SPSS مورد استفاده قرار گرفته است.
هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی و مقایسه اختلال شخصیت ضداجتماعی در بین افراد معتاد و غیرمعتاد می‌باشد که نهایتاً از تجزیه و تحلیل و بررسی داده‌ها نتیجه زیر بدست آمد: هدف محقق از انجام این پژوهش بررسی و مقایسه اختلال شخصیت ضداجتماعی بین افراد معتاد و غیرمعتاد می‌باشد.
پس از بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های بدست آمده می‌توان نتیجه گرفت که از لحاظ اختلال شخصیت ضداجتماعی بین افراد معتاد و غیرمعتاد تفاوت معناداری وجود دارد .(P=0)
شخصیت ضداجتماعی که ناشی از اعتیاد است در شرایط و اوضاع خاصی بر ساختار یک جامعه دلالت دارد، در نزد مبتلایان به اختلال شخصیت ضداجتماعی بیگانگی به حد اعلای خود می‌رسد، نظارت گروههای نخستین چون «خانواده» کاهش می‌یابد، همبستگی‌های اجتماعی متزلزل و سست می‌گیرد فرهنگ حزن و اندوه حاکم می‌شود بطور کلی زمینه چنین شرایطی مهیاتر می‌گردد.
گاهی نظام خانواده به لحاظ مسائل مذهبی و فرهنگی ، روانی و عاطفی، اجتماعی و اقتصادی دچار لغزش و تزلزل می‌گردد که در این صورت افراد معتاد خویشتن‌داری خود را از دست داده و روی به بزهکاری و شخصیت ضداجتماعی می‌آورند. این افراد می‌توانند با استفاده از مشاوره خانوادگی مشکلات خود را بازنگری نموده و به راه حل مناسبی دست یابند.
اغلب جرایم را افراد معتاد مرتکب می‌شوند چون برای خرید مواد ناگزیر از ارتکاب جرم هستند. بیشترین جرایمی که به وسیله معتادین صورت می‌گیرد عبارتند از :
دزدی ، ورود به خانه مردم به خاطر ارتکاب جرایمی چون دزدی و آدمکشی و فحشا است بنابراین بیشترین جرایم مناطق شهری را معتادین مرتکب می‌شوند. نتایج تمام مطالعاتی که در زمینه درمان اعتیاد انجام گرفته نشان می‌دهد که اعتیاد یکی از مشکلترین انحرافات و کجرویهایی است که درمان آن چندان قطعی نمی‌تواند باشد.
چون افراد معتاد و مردم عادی و سالم دو معیار اخلاقی متفاوت دارند. مردم جامعه، معتادین را نمی‌پذیرند بنابراین تنها کسانی که آنها را می‌پذیرند و رفتارشان را تایید می‌کنند و با آنها در ارتباط هستند دوستان معتاد قدیمی آنهاست چون اغلب معتادین به مواد مخدر به کجرویهایی چون دزدی و فحشا گرایش دارند و در این فعالیتها دیگران همیشه نسبت به آنها تصور جنایی دارند و آنها را از خود می‌رانند بنابراین برای معتادین مشکل است که از اعتیاد دست بکشند، اگر معتادی مصرف مواد مخدر را کنار بگذارد چون مجبورند با افراد معتاد ارتباط داشته باشند ، و اغلب آنها در مناطق کثیف و شلوغی که پر از مواد مخدر است زندگی می‌کنند به ناچار رهایی از بند اعتیاد کار آسانی نیست و امکان بازگشت مجدد آنها به مصرف مواد مخدر و در نهایت بروز شخصیت ضداجتماعی وجود دارد.
سعی در بهبود معتاد یکی از وظایف عمده گروه درمان است. چون شناخت اجتماعی و اقتصادی جامعه به بهبود آنان بستگی دارد، زیرا شخص معتاد هم برای خود و هم برای جامعه از لحاظ اقتصادی و اجتماعی مضر و خطرناک است. بنابراین نباید فراموش کرد که آنها بیماران اجتماعی هستند که احتیاج به کمک و درمان دارند و این کار بر عهده گردانندگان جامعه است که مسئولیت آموزشی و درمانی دارند.
نتایج به شرح زیر می باشد: بین افراد معتاد و غیرمعتاد از لحاظ شخصیت ضداجتماعی تفاوت معناداری وجود دارد (P=0)
یافته‌های فرعی زیر نیز از تحقیق حاضر بدست می‌آیند:
–    بین خود بیمارانگاری در افراد معتاد و غیرمعتاد تفاوت معناداری وجود دارد.( ۰۰۸/۰=P)
–    بین افسردگی در افراد معتاد و غیرمعتاد تفاوت معناداری وجود دارد. (۰۰۳/۰=P)
–    بین پارانویا در افراد معتاد و غیرمعتاد تفاوت معناداری وجود دارد. (۰=P)
–    بین اسکیزوفرنی در افراد معتاد و غیرمعتاد تفاوت معناداری وجود دارد. (۰۰۳=P)
واژه های کلیدی: معتاد، اعتیاد، اختلال شخصیت ضد اجتماعی

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت تحقیق
اهداف تحقیق
سؤالات
فرضیات
تعاریف اصطلاحات
فصل دوم : پیشینه پژوهش
تاریخچه مواد مخدر در جهان
جنگ تریاک در چین
جنگ تریاک در دوران معاصر
مراکز تولید جهانی مواد مخدر
نقش مافیا در توزیع بین‌المللی مواد مخدر
سازمان پلیس بین‌المللی
تاریخچه مواد مخدر در ایران
تشخیص دوگانه و اختلال شخصیت ضد اجتماعی
رفتار اختلال شخصیت ضداجتماعی
شخصیت صداجتماعی ، بیمار روانی و ضد اجتماع
تعریفی از اختلال شخصیت ضداجتماعی
بیمار روانی
اختلال شخصیت ضداجتماعی
اختلالات شخصیتی
تحقیقات داخل کشور
فصل سوم : روش تحقیق
مقدمه
روش تحقیق
جامعه آماری
نمونه آماری
روش نمونه‌گیری
نحوه اجرای آزمون
روش جمع‌آوری داده‌ها
ابزار اندازه‌گیری
اعتبار و پایایی
متغیرها
روش آماری
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل نتایج :
مقدمه
مشخصه‌های آماری نتایج کمی
مقایسه میانگین‌ها
یافته‌های فرعی تحقیق
فصل پنجم : بحث و نتیجه‌گیر
مقدمه
نتیجه‌گیری
محدودیتهای تحقیق
پیشنهادات
کاربرد نتایج
منابع :
منابع فارسی
منابع انگلیسی
منابع اینترنتی

فهرست منابع

منابع فارسی :
–    اورنگ ، جمیله ـ پژوهشی در باره اعتیاد ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ چاپ اول ۱۳۶۷٫
–    احمدی، رضا ـ روانشناسی نوجوانان و جوانان ـ انتشارات ترمه مشعل ، چاپ دوم ۱۳۷۱٫
–    اشرف ، احمد ـ کژ رفتاری مسائل اعتیاد و آسیب‌شناسی اجتماعی ـ انتشارات بدر ـ چاپ اول ۱۳۵۵٫
–    پورمقدم ، رضا ـ اعتیاد (خو گرفتن ) به تریاک و فرآورده‌های آن ـ نشر گیل ـ چاپ اول ۱۳۵۸٫
–    پاشا شریفی (مترجم) ـ جان بست . ج ـ (مولف ) روشهای تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری ـ انتشارات رشد ـ چاپ اول ۱۳۷۴٫
–    پوریان ، راضیه ـ بررسی و مقایسه خصوصیات شخصیتی نوجوانان دختر و پسر بزهکار و عادی شهرستان ازنا ـ مرکز الیگودرز ، ۱۳۸۱٫
–    جو کار ، علی ـ بررسی عوامل موثر بر جرم ـ الیگودرز ، ۱۳۷۹٫
–    چراغی ، مسلم ـ عوامل موثر بر گرایش جوانان و نوجوانان به مواد مخدر ـ اراک ، ۱۳۸۳٫
–    حلم سرشت ، پریوش ـ اصول بهداشت فردی ـ انتشارات حافظ ـ چاپ اول ۱۳۷۵٫
–    خواجوی ، محمد رضا ـ بررسی زمینه‌های اجتماعی گرایش جوانان به موادمخدر ـ کرج ، ۱۳۸۳٫
–    دانش ، تاج‌زمان ـ مجرم کیست؟ ـ سازمان انتشارات کیهان ـ چاپ اول ۱۳۷۹٫
–    دهقانی ، محمود ـ بررسی رابطه بین سبکهای دلبستگی ، اعتیاد و نیمرخ روانی افراد معتاد در مقایسه با افراد غیرمعتاد ـ در مراکز خود معرف استان بوشهر ، ۱۳۸۰٫
–    رفیعی (مترجم ) ـ کاپلان و سادوک ( مولف ) ـ خلاصه روانپزشکی ـ انتشارات ارجمند ـ چاپ اول ۱۳۷۸٫
–    زنجانی ، احمد ـ الکلام یجرالکلام ـ انتشارات طوسی ـ چاپ اول ۱۳۵۹٫
–    ستوده ، هدایت‌الله ـ مقدمه‌ای بر آسیب‌شناسی اجتماعی ـ انتشاران آوار نور ـ چاپ اول ۱۳۷۴٫
–    شاکری، عبدالحسین ، مواد مخدر و اعتیاد ـ انتشارات میرگوتنبرگ ـ چاپ اول ۱۳۵۰٫
–    شاملو، سعید ـ آسیب‌شناسی روانی ـ انتشارات رشد ـ چاپ دوم ۱۳۷۰٫
–    صبور اردوبادی ، احمد ـ اعتیاد بلای قرن بیستم ـ انتشارات بعثت ـ چاپ اول ۱۳۵۰٫
–    صالحی ، فرهناز ـ بررسی تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر اعتیاد ـ شهر کرد، ۱۳۸۱٫
–    صلواتی ، عصمت ـ بررسی علل و عوامل موثر بر اعتیاد بنی جوانان و نوجوانان (۱۳-۱۸) سال ـ دانشگاه پیام نور الیگودرز، ۱۳۸۱٫
–    طالبی ، بهمن ـ اعتیاد این زندگی نیست جهنم است ـ نشر کوچ ـ چاپ دوم ۱۳۵۷٫
–    فرجاد ، محمد حسین ـ آسیب‌شناسی اجتماعی و جامعه شناسی انحرافات ـ چاپ اول ۱۳۷۸٫
–    فرهت قائم مقامی ، ابوالقاسم ـ نظام گسیختگی و انحرافات اجتماعی ـ انتشارات موسسه حساب روشنفکر ـ چاپ اول ۱۳۶۵٫
–    قائمی ، علی ـ آسیب‌ها و عوارض اجتماعی ـ انتشارات سمت ـ چاپ اول ۱۳۷۳٫
–    کریم‌پور، صادق ـ روانشناسی اعتیاد ـ انتشارات آوای نور ـ چاپ اول ۱۳۷۸٫
–    گرگی ، توفان (مترجم ) ـ ژان برژره (مولف) ـ اعتیاد و شخصیت ـ سازمان انتشارات آموزش انقلاب اسلامی ـ چاپ دوم ۱۳۶۸٫

منابع انگلیسی
The ICD-IO classification of mental and Behavioural Disorders world Health organization. Geneva,1992.

فصل اول :

 کلیــــات

 مقدمه [۱]

زندگی بشر از ابتدا با مشکلات و مسائلی همراه بوده است و تاریخ گویای گوشهآای از مشکلات بشر است. زیرا در تاریخ قطور زندگی بشر گر چه هنوز چند برگی از آن بیشتر بررسی نشده و این مقدار کم هم مبهم است ، ولی با همه ابهام و تاریک که دارد، فریادها و ناله‌های دلخراش و داستانهای غم‌انگیز بشر را نتوانسته است مخفی کند. گر چه امروزه پیشرفتهای در همه زمنیه‌های زندگی بشر بوجود آمده ولی باز هم وحشت و اضطراب و انحراف از بشر دور نشده است. زمانی بشر از طوفان و سیل و تحطی و بیماریهای واگیر وحشت داشت و زمانی از جنگ‌ها و لشکرکشیها. در اثر پیروزی علم بر طبیعت مقداری از این مصائب و نگرانیها از بین رفته و لیکن جای خود را به دردها و مصائب سخت‌تری داده است. اکنون بشر از درون ناراحت است و از ناراحتی‌های عصبی و روانی شکایت دارد. از همنوع خود بیم دارد. ترس و وحشت از سلاحهای اتمی و میکروبی و شیمیایی قرن بیست و یکم را به قرن «اصطراب و تشویش» مبدل ساخته، و از همه مهمتر اکنون از مسئله «اعتیاد» که پدیده‌ای نسبتاً جدید است و انبوهی از انسانها را به خودکشی تدریجی محکوم نموده وحشت دارد.

در حال حاضر مسئله اعتیاد به مواد مخدر در مقابل گروهی از انسانها قرار گرفته است که به علت عدم تامین اقتصادی و اجتماعی ، فشارهای روانی و خانوادگی و غیره برای فرار از حقایق تلخ زندگی به ‌آن پناه می‌برند.

کشیدن یک نخ سیگار ، نوشیدن یک لیوان نوشابه الکلی ، زدن چند پک به وافور و استعمال یک ذره مرفین هروئین برای تسکین و بی‌خبری از اضطراب درونی و فشار روانی ناشی از فقر اقتصادی و مسائل دیگر اولین قدم بسوی بدبختی و خودکشی تدریجی است. عوامل اقتصادی ، اجتماعی ، روانی ، جسمی و مخصوصاً عوامل خانوادگی در هماهنگی فرد با محیط اجتماعی نقش مهم دارد. آرامش و امنیت، نداشتن فشار و اضطراب درونی و خانوادگی، از تعدادی از انحرافات منجمله اعتیاد به مواد مخدر کاسته و انسان را در برابر مشکلات مقاوم می‌نماید، اگر تحولات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی هماهنگ و متناسب با نیازهای افراد جامعه نباشد، در درون انسانهایی که زمینه مساعد دارند انفجار رخ داده و وقوع انحراف و اعتیاد حتمی است و حتی شیوع امراض روانی اجتناب‌ناپذیر است.

انحراف یا کجروی که از آن بنام عارضه یا بیماری یاد می‌کنند یکی از مظاهر زندگی دسته جمعی بخصوص زندگی امروزه است و از زمانی آغاز شد که انسان به صورت گروهی زندگی خود را شروع نمود. شرایط خاص و ملاکها و الگوها و ارزش‌های حاکم بر هر جامعه، در تغییر مفهوم انحراف و کیفیت ‌آن موثر است. مثلاً مجازات قتل عمد اعدام است. شرابخواری و اعتیاد به مواد مخدر در جامعه اسلامی انحراف محسوب و جرم دارد، ولی این اعمال در برخی جوامع غرب امری عادی است و انحراف محسوب نمی‌شود.

بهر حال روانشناسان فرق آدم سالم و دیوانه را در داشتن قدرت روحی در جنگ با مشکلات زندگی می‌دانند. لذا معتاد یک نوع انسان غیرنرمال است . مثلاً حسادت یکی از آسیبهای اجتماعی و انحرافات است که از درون انسان سرچشمه می‌گیرد. وقتی فرد خود را با شخصی که در موقعیت بهتری است مقایسه می‌کند، دچار رنج و ناراحتی می‌گردد. در این صورت برای رفع ناراحتی خود یا به موادمخدر روی می‌آورند و یا دلش می‌خواهد که موقعیت دیگران را با توطئه و نیرنگ تضعیف نماید.

در کشور ایران بزهکاری بطور عمده تحت اثر دو انگیزه ریشه‌یابی شده است :

۱-   اعتیاد

۲-   بیکاری

بطور کلی بشر در دنیای امروز بحدی دچار انحراف و سقوط اخلاقی شده که در سایر اعصار و قرون گذشته میزان انحرافات بدین صورت نبوده است. لذا دورنمای آینده از دید برخی صاحبنظران و جامعه‌شناسان بسیار تاریک است و معتقدند هر روز از بد ، بدتر شده و قاعده حیات جنگل سرانجام همه جهان را فرا می‌گیرد.

اعتیاد به مواد مخدر امروزه به صورت یک بلای اجتماعی است، بطوریکه ضایعات مادی و معنوی آن کمتر از جنگهای بین‌المللی نیست. شیوع اعتیاد در سطح جهان به صورتی است که هر روزه بر آمار معتادان افزوده می‌شود. اعتیاد بلایی است که در همه اقشار جامعه اعم از تحصیل کرده ، ورزشکاران ، هنرپیشگان، فقرا و ثروتمندان نفوذ کرده است. ولی قربانیان اصل اعتیا‌د، جوانان و افراد کم تجربه می‌باشند.

در حال حاضر مسئله اعتیاد به مواد مخدر در شهر بندرانزلی گریبان گروهی از انسانها بویژه جوانان این شهر را گرفته که به علت عدم تامین اقتصادی و اجتماعی، فشارهای روانی و خانوادگی و غیره برای فرار از حقایق تلخ زندگی به آن پناه می‌برند که خود می‌تواند باعث افزایش جرم و بزه در شهر بندرانزلی شود.

 بیان مسئله [۲]

اعتیاد به مواد مخدر فرد را به یک کلکسیون سیار بیماری تبدیل کرده و مشکلاتی برای فرد و اجتماع بوجود می‌آورد. معتاد علاوه بر اینکه سلامتی خود را از دست می‌دهد، بار سنگینی هم بر دوش اجتماع می‌شود و از طرفی آن جامعه را مورد تهدید قرار می‌دهد این‌چنین افراد که اکثراً قانون‌شکن هستند برای بدست آوردن مواد، دست به هرگونه اعمال خلاف قانون و ناروا می‌زنند.

با توجه به اینکه قانون ، استعمال و خرید و فروش مواد را منع کرده اما معتاد برای تهیه آن دست به هر جنایتی می‌زند و خود را از قید مسئولیت‌های زندگی شخصی و اجتماعی رها می‌کند. این‌گونه افراد که معمولاً خودپسند، بی‌عار و ولگرد و عصبی مزاج هستند همیشه در پی ماجرا می‌گردند. معتاد وقتی بجان خود هم رحم نمی‌کند دیگران و اجتماع هم نباید از او انتظاری داشته باشند. این همه موارد دلیل بر این است که معتاد قدرت مقابله با حقایق و واقعیات زندگی را ندارد و نیز نیروی جسمانی و روانی معتاد رشد معمول خود را طی نکرده است. افراد معتاد منحرف اغلب در اجتماعات بدنام شرکت کرده و از شرکت در اجتماعات و جلسات خوشنان گریزانند.

معتاد با تاثیرپذیری از مواد ، زندگی خود و سرانجام دیگران را به خطر انداخته و بتدریج حالت عصبی معتاد وحیم‌تر شده و موقعیت‌های غیرعادی یکی پس از دیگری به سراغ او می‌آیند، قضاوت و اندیشه‌اش مختل شده و اغلب در حال چرت و بی‌خبری است. (حلم سرشت ۱۳۷۵ ، ص ۲۳۴)

امروزه اغلب اجتماعات بشری در چنگال پدیده مهلک اعتیاد به مواد مخدر گرفتارند. پناه بردن به مواد مخدر، واقعه تازه‌ای در زندگی بشر نیست و از دیرباز اجتماعات مختلف بشری هر یک به تناسب شرایط اقلیمی و عادات و سنت‌های مخصوص به خود به انگیزه رهایی از فشارهای روحی و یا به انگیزه کسب لذت‌های کاذب و زودگذر و یا بوسیله کنجکاوی و تقلید کورکورانه به یکی از انواع مواد مخدر پناه برده‌اند. مسئله مورد پژوهش بررسی و مقایسه اختلال شخصیت ضداجتماعی بین افراد معتاد و غیرمعتاد شهرستان بندرانزلی می‌باشد.

با توجه به آنچه که در بالا توضیح داده شد عواملی که باعث روی آوردن محقق برای انجام این پژوهش شدند عواملی از قبیل افزایش جوانان مجرم در زندانها که به علت‌های گوناگون دزدی، حمل مواد و جرایم دیگر که به مواد مخدر مربوط می‌شوند.

 اهمیت و ضرورت تحقیق

تامل و تعمق در مسئله اعتیاد که امروزه گریبانگیر جوامع بسیاری شده است . و هر ساله افراد بیشماری را روانه زندانها و گورستانها می‌نماید.

بطور کلی بشر در دنیای امروز بحدی دچار انحراف و سقوط اخلاقی شده که در سایر اعصار و قرون گذشته میزان انحرافات بدین صورت نبوده است. برخی جامعه‌شناسان معتقدند که ریشه تمام دردهای اجتماعی در محیط اجتماعی است و می‌گویند که کسی ذاتاً منحرف و کجرو بدنیا نمی‌آید. (قائمی ۱۳۷۳ ص ۱۳۹)

بهمین علت قرن حاضر بخاطر جهات گوناگون ، عناوین مختلفی را بخود اختصاص داده است از جمله : عصر علم، قرن اضطراب ، عصر انحراف و عصر تزلزل ارزشها. (همان منبع ص ۱۴۲)

لذا دورنمای آینده از دید برخی صاحبنظران و جامعه‌شناسان بسیار تاریک است و معتقدند هر روز از بد ، بدتر شده و قاعده حیات جنگل سرانجام همه جهان را فرا می‌گیرد. (همان ، ص ۱۴)

اعتیاد به مواد مخدر امروزه به صورت یک بلای اجتماعی است، بطوریکه ضایعات مادی و معنوی آن کمتر از جنگهای بین‌المللی نیست. شیوع اعتیاد در سطح جهان به صورت است که هر روزه بر آمار معتادان افزوده می‌شود. اعتیاد بلایی است که در همه اقشار جامعه اعم از تحصیل کرده ، ورزشکاران، هنرپیشگان، فقرا و ثروتمندان نفوذ کرده است. ولی قربانیان اصلی اعتیاد جوانان و افراد کم تجربه می‌باشند.

اعتیاد بزرگترین درد و بیماری برای شخص معتاد و جامعه است لذا نجات جان معتاد در واقع نجات جامعه است. اعتیاد به مواد مخدر که عنوان یک مشکل اجتماعی را بخود اختصاص داده پدیده‌ایست استعماری که زمینه‌های ناسالم اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، روانی، شخصیتی ، جسمی، سیاسی و تربیتی در بروز و ابتلای به آن اهمیت دارد. اعتیاد به مواد مخدر نه تنها خود زائیده مسائل مختلفی است، بلکه بوجود آورنده عوارض مختلی مثل عوارض جسم، فکری ، اجتماعی ، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و غیره است. جامعه‌شناسان عقیده دارند؛ نیاز هر جامعه به مواد مخدر نشانه انحطاط و سقوط آن جامعه است. و به عقیده سیاستمداران جهان، برای تسخیر مملکتی و تضعیف و تصاحب ملتی، هیچ عاملی بهتر از تریاک نیست. آنها معتقدند برای مغلوب ساختن ملتها یک کیلو تریاک و یک حلقه وافور از چندین تانک و هزاران توپ موثرتر است. (اورنگ ۱۳۶۷ ص ۱۴)

با در نظر گرفتن این که اعتیاد ریشه‌های سیاسی و اجتماعی دارد و استعمارگران با استفاده از این حربه سعی در تسلط و نفوذ شیطانی خود در کشورهای دیگر دارند و همچنین با توجه به اینکه اعتیاد خود عاملی برای انواع جرم و بزهکاری می‌باشد. موجب انجام پژوهش در زمینه این مسئله که آیا رابطه بین اعتیاد و شخصیت ضداجتماعی افراد وجود دارد یا خیر شد که ضرورت و اهمیت تحقیق روشنتر می‌شود و اهمیت اصلی این پژوهش ایجاد بصیرت و دانش لازم در جهت شناخت بخشی از عوامل و ارتباط برخی عوامل شخصیتی با اعتیاد می‌باشد.

 اهداف تحقیق[۳]

الف ) هدف کلی [۴]

بررسی و مقایسه اختلال شخصیت ضداجتماعی بین افراد معتاد و غیرمعتاد شهرستان بندرانزلی.

ب ) اهداف ویژه [۵]

بدست آوردن آماد سایر اختلالات روانی در شخصیت معتادین نمونه با استفاده از آزمون MMPI

 سوالات

آیا بین افراد معتاد و غیرمعتاد از نظر میزان شیوع اختلال شخصیت ضداجتماعی تفاوت معنادار وجود دارد؟

فرضیات [۶]

بدلیل اینکه تحقیق حاضر برای نخستین بار در ایران انجام شده و طی جستجوهای مکرر به تحقیق مشابه برخورد نشده است و نیز اینکه تحقیق حاضر تحقیقی از نوع استقرایی است سابقه فرضی برای آن یافت نشده است. لذا تحقیق حاضر نیازی به فرضیه ندارد.

 تعریف اصطلاحات

تعاریف نظری

معتاد: معتاد کسی است که عادت به مصرف دارو دارد و در نتیجه مصرف که نیاز جسمی و روانی اوست اخلاق عمومی، سلامت و رفاه خود، خانواده و اجتماعش را به خظر می‌اندازد.(فرجاد ۱۳۷۸ ص ۱۲)

اعتیاد: اعتیاد را میدتوان حالتی دانست که در نتیجه اتسعمال داروی مخدر به شخص دست می‌دهد و موجب می‌شود که خویشتن‌داری شخص از میان برود و زیاده‌روی در استعمال آن به حدی برسد که به حال شخص و اجتماع مضر باشد. (اورنگ ۱۳۶۷ ص ۹)

اختلال شخصیت ضد اجتماعی : عبارت است از ناتوانی از تن دادن به هنجارهای اجتماعی بطوری که جنبه‌های متعددی از رفتار فرد در نوجوانی و بزرگسالی تحت تأثیر این ناتوانی قرار گرفته باشد (رفیعی ۱۳۷۸ ص ۲۱۲)

 تعاریف عملیاتی

معتاد: از نظر محقق کسی است که به یک یا چند ماده مخدر وابستگی جسمانی و روانی داشته و در صورت ترک علائم ترک آن ماده خاص بروز می‌کند.

اعتیاد: در تحقیق حاضر منظور معتاد شدن فرد به یکی از انواع مواد مخدر که در زیر مشخص شده است می‌باشد. (تریاک ، هروئین، حشیش ، گراس)

اختلال شخصیت ضداجتماعی : در این تحقیق کسی که نمره بالای ۷۰ درصد در مقیاس Pd فرم کوتاه آزمون MMPI کسب نماید، مد نظر است.

فصل دوم

 پیشینــه پـژوهـــش

 تاریخچه مواد مخدر در جهان

استعمال مواد مخدر سابقه‌ای طولانی در میان جوامع داشته و شکلهای مصرف آن متنوع بوده و به زمینه‌های مساعد در هر جامعه بستگی داشته است. مواد مخدر در طول تاریخ انسان؛ زمانی به عنوان مواد خوراکی، گاهی به عنوان دارو، گاهی برای ایجاد لذت و یا فرار از ناراحتی‌ها و از بین بردن و التیام درد بکار بده می‌شده است. لذا در طول تاریخ بُشر کمتر ملتی را می‌توان یافت که با استفاده غلط از مواد مخدر روبرو نبوده باشد. مواد مخدر معمول در جشنها و مراسم مذهبی و گاهی نیز توسط جادوگران مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

بررسی آثار نوشته تاریخی این نتیجه را می‌دهد  که بشر از ابتدا از مواد مخدر اطلاع داشته است. زیرا با تجربه از خاصیت مواد مخدر آشنا شده و برای تسکین در از آن استفاده می‌نمود. مطالعه آثار نوشته دوران باستان بیانگر این حقیقت است که در سومر ، آشور ، بابل ، مصر، یونان و روم از تریاک استفاده می‌شد.

هومر شاعر یونانی در آثار خود ازگل خشخاش گفتگو کرد. و آنرا جزو گلهای زینتی باغهای روم در ۶۰۰ سال پیش از میلاد دانسته است. نوشته‌هایی ازتمدن سومریها باقی است, نشان می‌دهد که سومریها از کهن‌ترین اقوامی هستند که نه تنها از تریاک استفاده می‌کردند، بلکه نام «گیاه شادی بخش» نیز بر آن نهاده بودند، که این نام هنوز شایع است. پزشکان آشوری نیز صدها سال پیش از میلاد به خواص دارویی تریاک پی برده بودند.(اورنگ ۱۳۶۷ ص ۶)

بشر از ۷۰۰۰ سال قبل ، از وجود یک ماده مخدر قوی در خشخاش آگاه بوده و در لوحه‌های گلی که از سومریان باقی مانده از تریاک نام برده شده است.

یونانیها تریاک را « اپیوم» [۷] نامیده و اطباع ترکیباتی از تریاک را برای بیماریهای مختلف جسمی و روانی تجویز می‌کردند. جالینوس مشتقی از تریاک را نوشدارو نامیده و برای مداوای بیماریهای مختلف از قبیل صرع، یرقان ، سنگ کلیه و غیره بکار می‌برده است. در حدود ۴۰۰۰ سال قبل، کشیدن تریاک در چین نیز رایج بوده است. (دانش ۱۳۷۹ ص ۲۰۶)

لذا تریاک را اولین بار سومریها کشف کردند و ضمن استفاده از ‌آن به عنوان یک داروی مسکن ، تدریجاً به عنوان «مکیف» و «مخدر» نیز مورد استفاده قرار گرفت. کشف تریاک بوسیله سومریها در لوحه‌ای که از ۷۰۰۰ سال قبل به جای مانده ، ثبت شده است. (اورنگ ۱۳۷۶ ص ۶)

نوشته‌هایی که بر روی پاپیروس از مصریان مانده نشان می‌دهد که مصریها از قدیم با استعمال تریاک آشنا بودند. لذا اصل تریاک از مصر بوده است. چرا که اسم بتائیکا مشتق از شهر طبس مصر است که خشخاش در آنجا می‌کاشتند. صادق کریم‌پور در مورد سابقه تاریخی خشخاش می‌نویسد:

« خشخاش ابتدا در مصر کشت می‌شد و بنام «بتائیکا»[۸] معروف بود که از کلمه طبس نام شهری واقع در مصر که در آن خشخاش کشت می‌شد ماخوذ شده است . در ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد تخم خشخاش از مصر به یونان برده شد و در آنجا رواج پیدا کرد. در افسانه‌های هومر از جزیره‌ای نام برده شده که در آن قهرمانان اودیسه گرفتار نشئگی مواد اعتیادآوری گردیده که نجات آنها به سادگی میسر نبوده است.» (کریم‌پور ۱۳۷۸ ص ۴۲)

در این میان اشیایی که به داروسازان دوران باستان تعلق داشته و در موزه علوم لندن به معرض تماشا گذاشته‌اند، کوزه‌هایی به شکل گرز خشخاش دیده می‌شود که به جنس کاشی است و حدود ۵/۱۲ سانتی‌متر بلندی دارد. بر روی یکی از این کوزه‌ها خطوطی به شکل اثر تیغ‌های کشیده شده بر روی گرز خشخاش ، بچشم می‌خورد. کوزه‌های مزبور متعلق به اواخر دوره مفرغ یعنی حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است که در قبرس ساخته شده‌اند و احتمالاً به منظور نگهداری تریاک محلول در آب یا شراب، از آن استفاده می‌کرده‌اند تا بتوانند این فرآورده مخدر را به مصر صادر کنند.

دیری نگذشت که مصریان خود به کشت خشخاش دست زدند. آنها بر روی سکه‌ها و سفالینه‌های یونانی و جواهراتی که بر روی تابوتها و مجسمه‌های رومی دیده می‌شود نقشهایی از گرز خشخاش را حک کرده‌اند که نشانه آگاهی آنها از خواص تریاک است. (همان منبع ص ۴۴)

در کتاب ویرانگریهای اعتیاد در موارد سوابق تاریخی مواد مخدر چنین آمده است: « برخی می‌گویند در روی لوحه‌های گلی سومریان که مربوط به ۷۰۰۰ سال قبل است از خشخاش و طرز کشت و گرفتن شیره آن نام برده شده و یونانیان تریاک را بنام ” اوپیوم” می‌شناختند ولی جز مصرف طبی، مصارف دیگری نداشت. ولی رواج آن در کشورهای اروپایی از آغاز فعالیت شرکت انگلیسی هند شرقی توسعه و گسترش یافته است.» (همان منبع ص ۱۴)

در برسی تاریخچه مواد مخدر؛ روشن می‌شود که تریاک ابتدا در مراسم مذهبی و بساط جادوگران مورد استفاده قرار گرفته است و به عنوان شربت خواب‌آور یا مسکن مصرف می‌شد.

در کتاب اودیسه اثر هومر، بر شربتی اشاره می‌شود که هلن قهرمان تروا در اختیار داشته است. این شربت تمام دردها و ستیزه‌جویی‌ها را از میان برده و هر بیماری را درمان می‌کرده است و احتمالاً ماده اصلی این شربت، تریاک نبوده است. همچنین تصور می‌شود « سرکه‌ی آمیخته به ماده‌ای تلخ» که به حضرت مسیح که بر صلیب کشیده شده بود تقدیم گردیده است (متی باب ۲۷ آیه ۳۴). ماده تلخ مزبور به زبان عبری باستان Rosh گفته می‌شود که به معنی تریاک است. (طالبی ۱۳۵۷ ص ۳۳)

بدن شک از قرن ۴ قبل از میلاد به بعد، پدران داروسازی در غرب مثل بقراط و جالینوس به خاصیت آرام‌بخش بودن تریاک پی برده بودند. گفته می‌شود که پاراسلوس حدود سال ۱۵۳۰ م تریاک را در الکل حل کرد و این تنتور تریاک به «لدانم» [۹] یا افیون معروف است. موزه علوم لندن یادداشتهایی در مورد داروهای سینه بسیار قدیمی در اختیار دارد که همگی محتوی لدانم هستند. یونانیان در زمان سقراط از تریاک برای تسکین درد استفاده کرده و به خواص طبی آن پی برده بودند. هندیان نیز به گیاه کوکنار آشنایی داشته‌اند. چرا که در زمان حمله داریوش بزرگ به هند آنان با «کوکنار» [۱۰]آشنایی کامل داشتند. مجارستان هم از اولین کشورهایی است که با خشخاش آشنا بوده است. زیرا که ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح گیاه‌شناسان مجارستان خشخاش را می‌شناخته و از شیره آن استفاده می‌کرده‌اند. بطور کلی در روزگار باستان اجتماعات بشری با موادمخدر و نباتات مکیف، به صورت ابتدایی برای استعلاج و مواد ضروری آشنایی داشته‌اند، به طوریکه اقوام اروپایی در اول تاریخ میلادی افیون را شناخته و به عنوان دارو استفاده می‌کردند.

سابقه استفاده از مواد مخدر با توجه به آنچه ذکر آن گذشت بسیار کهن است. زیرا از چند هزار سال پیش سومریها، مصریها، هندیها، رومیان و چینی‌ها کسانی بوده‌اند که موادمخدر را به شکلهای گوناگون مورد استفاده قرار داده‌اند. مثلاً هندوها در مراسم مذهبی از شاهدانه یا کانابیس[۱۱] استفاده می‌کردند و این گیاه همچنین در بین هندیها و چینی‌ها مصارف طبی داشته است.

در آغاز مصرف موادمخدر به صورت کنونی نبود. بلکه جنبه مصرف طبی داشت و فقط به دستور اطباء مصرف می‌شد. کمااینکه ابن‌سینا و زکریای رازی به خواص گل خشخاش و سایر گیاهان مخدر آشنایی داشته و حتی خواص آنها را ذکر کرده‌اند. در آن زمان اعتیاد ابعاد وسیعی نداشت و به صورت مسائل اجتماعی و سیاسی بروز کرد و بعد سیاسی و بین‌المللی بخود گرفت. لذا گل خشخاش از مدتها قبل از میلاد مسیح شناخته شده بود و مورد استفاده دارویی داشت ولی از اواخر قرن ۱۸ میلادی بود که برای تهیه تریاک از آن استفاده و به صورت تخدیری استعمال شد.

حدود ۵/۱ قرن پیش مسئله کشت خشخاش و در نتیجه تولید تریاک مسائل و مشکلات بسیاری بوجود آورد که از آن جمله سلطه استعمارگران به مستضعفان و غارت منافع آنان می‌باشد. زیرا تریاک بیش از سایر موادمخدر در کشورها به خصوص کشورهای جهان سوم راه یافت.

از نخستین رواج دهندگان تریاک انگلیسی‌ها هستند که به انگیزه تسلط بر کشورهای جهان سوم بطور مستقیم و غیرمستقیم تریاک را تحمیل نمودند. در کشور چین حتی مستقیماً وارد عمل شدند. زیرا با برانداختن جنگ تریاک ۴۰ میلیون چینی به مواد مخدر معتاد شدند. انگلیسی‌ها به بهانه تجارت با چین از کشور هند که مستعمره‌شان بود مقادیر زیادی تریاک را بطور قاچاق وارد چین کردند. ولی چون دولت چین مخالف رواج تریاک بود دستور جمع‌آوری و از بین بردن تریاک‌ها را صادر کرد. اما دولت انگلستان برای خنثی نمودن این عمل به چین اعلام جنگ نمود و ضمن پیروز شدن در جنگ غرامتهای بسیاری را از چین دریافت کرد و پس از جنگ سرانجام ورود تریاک به چین آزاد شد.

طبق اسناد و مدارک تاریخی، بشر موادمخدری مثل حشیش و برگ کوکا را به غیر از تریاک از قدیم‌الایام می‌شناخته و در پزشکی از آن استفاده می‌کرده‌اند. سقراط حکیم و معاصرین او خصوصیات برخی موادمخدر را شناخته و پزشکان یونانی و رومی آنها را بکار برده‌اند.

مزایا و خواص دارویی و پزشکی تریاک موجب شده است که تا حدود ۱۵۰ سال پیش کشت و زرع این ماده در برخی از مناطق جغرافیایی مانند جنوب شرقی آسیا و مناطق استوایی رواج یافته و کم کم تجارت تریاک به صورت کالایی تجاری، مجاز و متداول شده است.

ولی گسترش واقعی تریاک پس از کشت و تجارت آن توسط کشورهای استعمارگر سبب ایجاد مسئله‌ای بنام اعتیاد گردید.

وقوع جنگ بین بریتانیا و چین در سالهای ۱۸۳۹ و ۱۸۵۶ میلادی که به «جنگ تریاک» معروف است، موید این مطلب است هر چه هست وجود مواد مخدر در کشورهای گوناگون است و با شدت ضعفی که در نوع آن وجود دارد، هم در شرق و هم در غرب مصرف می‌شود. با این تفاوت که در کشورهای ثروتمند از نوع زبده‌تر و بهترش مثل «ماری‌جوانا» و «ال. اس. دی» و تحت نظر شبکه پیچیده مافیا. ولی در کشورهای فقیر نوع ضعیف‌تر و کم‌خرج‌تر آن مصرف می‌شود مثل : حشیش، چرس ، بنگ که بیشتر در هندوستان و پاکستان و افغانستان رواج دارد.

در هندوستان اعتیاد سابقه‌ای طولانی دارد. در امپراطوری مغولها به فیلهای جنگی تریاک داده می‌شد. در زمان تسلط انگلیسی‌ها بر هند نیز سربازان هندی طبق برنامه معینی معتاد می‌شدند تا اگر مجروح شدند درد کمتری را احساس کنند. در داخل تاج محل که شاه جهان آن را به عنوان آرامگاهی برای زن محبوبش بنا کرده است وافور عقیقی دیده می‌شود که با آن تریاک را به داخل خون خویش می‌رسانده است . (طالبی ۱۳۵۷ ص ۳۵).

کارخانه قدیمی تهیه تریاک که با آجرهای قرمز رنگ در «غازی‌پور» ساخته شده از بناهای کمپانی هند شرقی است که بوسیله انگلیسی‌ها دایر گردیده است. این کارخانه‌ که در حال حاضر بسته‌های ۵ کیلوگرمی تریاک را به بریتانیا، روسیه شوروی، سنت لوئیز صادر می‌کند در دهه ۱۸۲۰ صادر کننده عمده تریاک به چین بود. (همان منبع ص ۳۶).

هندوستان که بزرگترین پرورش‌دهنده خشخاش در جهان است در آن حدود یک میلیون نفر بطور مستقیم از راه کشت خشخاش زندگی می‌کند. (اشرف ۱۳۵۵ ص ۴۷) .

در پاکستان و افغانستان هنوز تبدیل تریاک به هروئین وجود دارد. گرچه در سال ۱۹۷۹ میلادی در پاکستان بر اساس قوانین اسلامی که مصرف هر چیز سمی را حرام کرده است، تریاک تحریم گردید. اما باز هم کشت خشخاش و تبدیل آن به هروئین وجود دارد. مقداری از تریاک افغانستان هم به پاکستان وارد می‌شود آن هم با قیمت ارزان. مرفین و هروئین دنیای غرب بیشتر از طریق پاکستان تامین می‌گردد.

موادمخدر (هروئین و مرفین) از کراچی توسط کشتی یا هواپیما به لندن ، فرانکفورت ، نیویورک ، شیکاگو، هوستن و مونترال حمل می‌گردد. در پاکستان بنا به گفته دکتر راشد چودری مدیر آسایشگاه و بیماران روانی لاهور، در هر دقیقه یک نفر به هروئین معتاد می‌شود. (سالانه ۵۰ هزار نفر). (صبوراردوبادی ۱۳۵۰ ص ۶۳). در حال حاضر بیش از ۰۰۰/۳۰۰/۱ نفر معتاد در کشور پاکستان زندگی می‌کنند. (همان منبع ص ۵۴). اکنون به مبارزه با موادمخدر در پاکستان اهمیت داده می‌شود و مقامات پاکستان مبارزه با مواد مخدر را «جهاد مقدس» نامیده‌اند. لذا چون پاکستان نزدیک منطقه مثلث طلایی است، در نتیجه به شدت در معرض خطر است.

در ترکیه تریاک بطور قانونی کشت می‌شود و صادراتی به منظور مصارف پزشکی هم دارند.

 در سوئد اعتیاد جرم محسوب نمی‌شود و مجازاتی ندارد. و ضمناً مجازات اعدام هم ندارند ولی مجازات قاچاقچیان حداکثر ده سال زندان است. (اورنگ ۱۳۶۷ ص ۲۴).

در اسرائیل مصرف مواد مخدر شیوع دارد. بطوریکه طی سال ۶۳ حداقل ۳۵۰ هزار سرباز اسرائیلی به دلیل اعتیاد سلاحهای خود را با موادمخدر تعویض کرده‌اند. مبادله سلاحهای انفرادی با مواد مخدر توسط نظامیان اسرائیلی یک پدیده گسترده و رو به افزایش در ارتش می‌باشد. (اشرف ۱۳۵۵ ص ۳۳).

در انگلیس طبق تحقیقات آمارگران، جوانان انگلیسی در سنین ۱۵ سالگی به بعد به هروئین روی می‌آورند. آخرین آمار نشان می‌دهد که هر ساله ۶۰۰ نفر به تعداد این جوانان افزوده می‌شود. رهبر حزب سوسیال دمکرات در این مورد گفته است یکی از علل مهم گرایش جوانان به موادمخدر پایین بودن قیمت این مواد می‌باشد. (همان منبع ص ۴۹)

آمریکا که مهد انواع موادمخدر مثل تریاک، ال.اس.دی ، مرفین، کوکائین و هروئین است، اعتیاد در آنجا بیشتر از همه جا هست. در آمریکا اغلب جوانان بطور همزمان از چند ماده مخدر استفاده می‌کنند که در این صورت ترک یا معالجه آن هم خیلی مشکل بنظر می‌رسد. لذا این قبیل معتادان گرفتار عوارض عمیق روانی هستند.

بر اساس اظهارات وزیر خارجه آمریکا، این کشور سالانه برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر ۵/۱ میلیارد دلار خرج می‌کند.

هم اکنون در آمریکا ۴۰ میلیون نفر معتاد زندگی می‌کنند که ۲۰ درصد آنها را زنان تشکیل می‌دهند. در رابطه با کودکان نیز آماری که در سال ۱۹۸۲ در رابطه با مصرف مواد مخدر در آمریکا گرفته شده است ، بدین ترتیب می‌باشد که : در آمریکا در سال ۱۹۸۲ ۴۳ درصد از دانش‌‌آموزان دبستانی به مرفین مبتلا بوده و در دانشگاهها نیز ۵۰ درصد دانشجویان معتاد بوده‌اند. (کریم‌پور ۱۳۷۸ ص ۴۳) . همچنین معتادین به الکل امروزه جمعیتی معادل ۱۰ میلیون نفر را در آمریکا شامل می‌شود. (همان منبع ص ۴۱).

اعتیاد در آمریکا بیداد می‌کند. قاچاق مواد مخدر چه در داخل و چه در خارج کشور با سرعت سرسام‌آوری روبه‌فزونی گذاشته است.

در آمریکا سالانه میلیاردها دلار ماری‌جوانا بطور غیرقانونی کشت و تولید می‌شود. در کالیفرنیا طی سال ۱۹۸۱ میلادی حدود ۱۰۰ تن ماری‌جوانا کشت و ضبط گردید. (اورنگ ۱۳۶۷ ص ۵۰) . در حال حاضر بیشتر از ۲۰۰ هزار کشت‌کننده ماری‌جوانا و امثالهم در آمریکا وجود دارند که در ابتدا به عنوان کمک خرج زندگی خود دست به این کار زده‌اند.

استعمال کوکائین که سابقاً مخصوص میلیونرها بود، در بین توده مردم هم رواج یافته است. در سال ۱۹۸۱ میلادی ۴۸ تن کوکائین بطور قاچاق وارد آمریکا شد و در بازار سیاه به فروش رسید، بدون اینکه مأمورین پلیس بتوانند در مقابله با آن کاری از پیش ببرند. (همان منبع ص ۶۰).

از دیگر کشورهای وارد کننده مواد مخدر بخصوص هروئین به آمریکا ، تایلند، لائوس و برمه می‌باشند که به مثلث طلایی مشهور گردیده‌اند.

مکزیک نیز یکی از مراکز کشت خشخاش و صادرکننده عمده مواد مخدر به آمریکا است. قسمت اعظم ورود و مبادله مواد مخدر توسط سازمان مافیا انجام می‌گیرد که برخی از مراکز کشور را تحت نفوذ دارند.

تعداد معتادین به انواع مواد مخدر طبق برآورد سال ۱۹۸۰ به ۷۵۷۰۰۰۰۰ نفر بالغ می‌گردد.

تعداد جنایاتی که در اثر استفاده چنین موادی به وقوع می‌پیوندد، کلاً خارج از کنترل مامورین یا مردم است .

در بررسی تاریخچه مواد مخدر در جهان نکات بارز و برجسته‌ای وجود دارد مثل جنگ تریاک در چین، مراکز تولید جهانی مواد مخدر، نقش مافیا در ارتباط بین‌المللی مواد مخدر، مثلث طلایی و سازمان پلیس بین‌المللی و غیره که لازم است در ادامه این بررسی، برای آشنایی با موارد فوق فهرست‌وار توضیحی داده شود.

 جنگ تریاک در چین