عنوان :

مقاله بومی سازی روانشناسی

تعداد صفحات : ۲۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده:

علوم روانشناختی به عنوان یکی از شاخه های اصلی علوم انسانی در صورتی می تواند کارآیی خود را نشان دهد که بتواند با نظریه های فرهنگی و بومی به سوالات اساسی در رابطه با مسائل روانی مردم کشورمان پاسخ گوید و در رشد و ارتقای فرهنگی، معنوی و روانی مردم این مرزو بوم کارا و موثر باشد. در این مقاله به بررسی ضرورت بومی سازی روانشناسی در ایران، مقدمات و تمهیدات بومی سازی روانشناسی در ایران ، سپس به ابعاد بومی سازی از تدوین نظری گرفته تا تحقیقات تجربی در بافت فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی پرداخته خواهد شد.  از آن پس  گستره و ابعاد بومی سازی و پیامد های بومی سازی بحث‌ خواهد‌شد و نهایتاً به برخی از چالش های نظری و متدولوژیکی خواهیم پرداخت.

واژه های کلیدی: علوم روانشناختی، بومی سازی روان شناسی ، چالش ها،

فهرست مطالب

چکیده    ۴
مقدمه    ۷
ضرورت بومی سازی روانشناسی در ایران    ۹
مقدمات و تمهیدات بومی سازی روانشناسی در ایران    ۱۷
ابعاد ساخت و ساز نظریه های بومی در روان شناسی    ۱۹
تاریخی بودن نظریه‌ها    ۲۰
پیامدهای بومی سازی روانشناسی در کشور    ۲۰
چالش های اساسی در بومی سازی    ۲۲
چالش های مربوط به وارسی نظریه ها    ۲۳
منابع    ۲۷

 منابع

ابن عربی، محی الدین (۱۳۸۳). فتوحات مکیه (ترجمه توسط محمد خواجوی). تهران، انتشارات مولی.

پوپر، کارل ریموند (۱۳۷۰). منطق اکتشافات علمی (ترجمه سید حسین کمالی). تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

سهروردی، شهاب الدین (۱۳۷۷). حکمته الاشراق (ترجمه سید جعفر سجادی). تهران، انشارات دانشگاه تهران.

شایگان، داریوش (۱۳۸۰). بت های ذهنی و خاطره ازلی، تهران-امیرکبیر.

شایگان، داریوش (۱۳۸۱). افسون زدگی جدید: هویت چهل تکه و تفکر سیار [ترجمه فاطمه ولیانی]. تهران-انتشارات فرزان.

شهیدی، جعفر (۱۳۷۹). شرح مثنوی. تهران.  انتشارات علمی و فرهنگی.

شیرازی، صدرالدین محمد (۱۴۲۴ ه. ق). الحکمته المتعالیه فی اسفار العقلیه الاربعه- لبنان، بیروت. داراحیاء التراث العربی.

شیرازی، صدرالدین (۱۳۸۰). ترجمه اسرارالایات: یا رازهای آیات قرآن (ترجمه محمد خواجوی).  تهران-انتشارات مولی.

گوته، یوهان ولفگانگ فون (۱۸۱۹).  دیوان شرقی [ترجمه شجاع الدین شفا در سال ۱۳۸۰].  تهران-چاپ نخستین.

نصر، حسین (۱۹۸۹). انسان و طبیعت: بحران معنوی انسان متجدد.  (ترجمه عبد الرحیم گواهی).  تهران-دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

Arlow, J. A. (1995).  Psychoanalysis.  In R. J. Corsini, and D. Wedding (Eds.), Current Psychotherapies, (pp. 15-50).

Dewey, J. (1938).  Logic:  The Theory of Inquiry:  New York:  Henry Holt and Company.

Ellis, A. (1995).  Rational Emotive Behavior Therapy.  In R. J. Corsini, and D. Wedding (Eds.), Current Psychotherapies, (pp.162-195).

مقدمه

علوم روان شناختی به عنوان یکی از شاخه های اصلی علوم انسانی در صورتی می تواند کارایی خود را نشان دهد که بتواند با نظریه های فرهنگی و بومی به سوالات اساسی در رابطه با مسائل روانی مردم کشورمان پاسخ گوید و در رشد و ارتقای  فرهنگی، معنوی و روانی مردم این مرز و بوم کارا و موثر باشد.  مسائل روانشناختی مردم جدا از مسائل فرهنگی، وضعیت اقتصادی، سیاسی و باورهای مذهبی آنان نمی تواند، مطالعه شود. متأسفانه با وجود اینکه از تأسیس رشته های روان شناسی و علوم وابسته در دانشگاه های ایران سالیان زیادی می‌گذرد این رشته هنوز نتوانسته است کارایی خود را در حل مشکلات و معضلات فردی و اجتماعی در کشورمان به نحو شایسته نشان دهد.  این امر ناشی از پیروی کورکورانه از به کارگیری تئوریها، الگوها و مدل های غربی در کشورمان بوده است.  با وجود  پبشینه غنی کشورمان در عرفان و آموزه های وحیانی استخراج اصول نظری و کاربردهای عملی نظریه‌های روانشناختی از فرهنگ اصیل اسلامی ضروری به نظر می رسد.  این امر فقط در صورتی امکان پذیر است که چالش های مناسب نظری و متدولوژیکی یک اندیشمند اصلی و یک روانشناس بومی در نظر گرفته شود.  در این مختصر، ابتدا به ضرورت بومی‌سازی روانشناسی اشاره خواهد شد، پس از آن مقدمات و تمهیدات و پیشایندهای بومی‌سازی مطرح خواهد شد و به فرهنگ غنی اسلامی و ایرانی و منابع در دسترس در تهیه و تدوین تئوریها و الگوهای معنوی روانشناسی اشاره خواهد شد، سپس به ابعاد بومی سازی از تدوین نظری گرفته تا تحقیقات تجربی در بافت فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی پرداخته خواهد شد.  از آن پس  گستره و ابعاد بومی سازی و پیامد های بومی سازی بحث‌ خواهد‌شد و نهایتاً به برخی از چالش های نظری و متدولوژیکی خواهیم پرداخت.

ضرورت بومی سازی روانشناسی در ایران

قبل از اینکه به ویژگیهای فرهنگی ایران و تفاوتهای اساسی آن با غرب بپردازیم لازم است به طورمختصر به آنچه که بعد از رنسانس اتفاق افتاد اشاره کنیم.  دانشمندان بعد از رنسانس از چند نظر تعهد داشتند در علوم مورد نظر دستکاری کنند که از آن جمله تقدس زدایی از طبیعت بود.  به قول نصر (۱۹۸۹) در نظر انسان غیر متجدد همه طبیعت نشانه ای از خداوند است و از خداوند سخن می گوید.  قرآن در این مورد می فرماید: «آسمانهای هفتگانه و زمین و همه آنچه در آنهاست تسبیح خداوند را می گویند و هیچ چیز در عالم  نیست جز اینکه به تسبیح خدای تعالی مشغول است  »  در حالی که انسان متجدد برای اینکه طبیعت را آسانتر مطالعه کند آن را از تقدس بیرون آورد.  دیگر مهتاب برای او جلوه قدسی و عرفانی نداشت ، آفتاب نشانه قدرت خداوندی به شمار نمی رفت و دریا نیز رمزی از ناخودآگاه بیکران نبود که قلوب را جذب کند.  معراج معنوی پیامبر، شکافتن فضا برای آگاهی از وضعیت ستارگان در آمده بود.  هر چند این قدسی زدایی از یک طرف به کشف جدیدی در مورد وضعیت کیهان و عوامل تأثیر گذار در آن منجر شد؛ ولی طبیعت تقدس زدایی شده دیگر طبیعت قبلی به صورت مادر مهربان با ساکنانش برخورد نمی‌کرد، بلکه آلودگیهای مختلف خود را با ساکنانش در میان می گذاشت و به بشر گوشزد می‌کرد که این آلودگیها برای بشر گران تمام خواهد شد.

علوم کیمیاگری که به رمزها و نمادهای مقدس اهمیت فوق العاده ای قائل بود به علم شیمی که در آن مواد و موضوعات همه ویژگی مقدس خویش را از دست داده بودند تقلیل پیدا کرد.  جلوه خداوندی از طبیعت نادیده گرفته شد و توده بیجان ماده مورد ملاحظه قرار گرفت.  این امر توسط سردمداران علوم انسانی در روانشناسی و روان درمانی نیز مرسوم گشت.  سفارش های فروید به یونگ به ترک مطالعه‏ روانشناسی رمزآلود و سری را که در آن قداست معنوی جایگاه ویژه ای دارد معروف است و به صلاحدید فروید باید تجربه گرایی مادی گرایانه که همانا در مطالعه روان به صورت انرژی جنسی- روانی متجلی شده است باید جای روانشناسی اعماق و اسرار آلود یونگی را بگیرد (یونگ، ۱۹۶۱).

روانشناسان بعد از فروید به استثنای یونگ و چند نفر دیگر همان ماموریت زدودن قداست از روان آدمی را پیدا کردند و خواستند که روان را در فعل و انفعلات شیمیایی مغز خلاصه کنند و یا اینکه نهایتاً عمل و عکس العمل ارگانیزم در قبال محرکها و انگیزانهای محیطی را به‌عنوان موضوع علم روان شناسی معرفی نمایند.  اگر چه در چند دهه اخیر این یکسو نگری مطرود شناخته شده است ، نظریه های رشد یافته و قامت بلند کرده در مدار علم روانشناسی حاصل این نوع طرز فکر یک جانبه می باشند.

دومین مأموریت علمای بعد از رنسانس در اروپا به جای شناخت طبیعت ، تأکیدبر ممار طبیعت بود.  اگر شناخت طبیعت  قبلاً توسط برخی فیلسوفان مطرح شده بود کانت مشخص نمود که این شناخت در مقام عمل غیر ممکن است؛  بنا براین باید به روشهای کنترل و مهار طبیعت قانع بود.  تقدس زدایی از طبیعت که به نظر برخی از دانشمندان از کیمیاگری شیمی ساخت و رمز آلودی طبیعت را کاهش داد، همیشه جنبه مثبت نداشته است:  از یک نظر دانشمندان با کنارگذاشتن رمزآلودگی طبیعت راحت تر توانستند متغیرهای اساسی تأثیرگذار در کنش ها و واکنش های طبیعی را مطالعه کنند؛ ولی از سوی دیگر با جدا کردن بعد قدسی طبیعت نتوانستند طبیعت‌راآن‌طور که شایسته آن بود بشناسند و آن را به روش کاهشگرانه مطالعه کردند.  خود این علما به این نتیجه رسیدند که نظریه‌ها ابزارهای سودمند برای سازمان دهی به دانش موجود در یک زمینه می باشند و هرگز ادعای شناخت کامل پدیده ها را ندارند.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .