عنوان :

مقاله خشم و عفو

تعداد صفحات :۳۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مقاله حاضر درباره خشم و عفو پرداخته شده است. «تأمل» بهترین درمان خشم است … نخستین حملات خشم سخت و شدید است لیکن اگر قدری تأمل کنید، از قدرت خشم کاسته خواهد شد.«سنه‌کا»

امام محمدباقر(ع) فرمود: رسول خدا(ص) به گروهی گذر کرد که سنگی را بلند کرده و حمل می‌کردند، حضرت فرمود: این چیست؟ عرض کردند: این کار مقاوم‌ترین و قوی‌ترینمان را می‌آزمائیم. حضرت فرمود: آیا شما را خبردار سازم که مقاوم‌ترین و قوی‌ترین شما کیست؟ عرض کردند: آری، ای رسول خدا(ص)! حضرت فرمود: مقاوم‌ترین و تواناترین شما کسی است که هرگاه خشنود باشد، خشنودیش او را به گناه و باطل نیفکند؛ و هرگاه خشمگین باشد، خشمش او را از گفتن حق بیرون نبرد؛ و هرگاه غلبه و تسلّط پیدا کند، چیزی را که حق نیست به ناحق نگیرد.

عن رسول الله(ص): یاعلی! لا تغضب، فاذا غضبت فاقعد و تفکر فی قدره الرب علی العباده و حلمه عنهم، و اذا قیل لک: اتق الله فانبذ غضبک، و ارجع حلمک.

از رسول خدا(ص): ای علی! خشمگین مشو و هرگاه به خشم آمدی بنشین و درباره‌ی قدرتی که پروردگار بر بندگان دارد و گذشتی که از آن‌ها می‌کند، بیندیش! و هرگاه به تو گفته شد: از خدا بترس، خشمت را دور افکن و به گذشت و بردباری خویش مراجعه کن!

عن الامام الباقر(ع): ایما رجل غضب و هو قائم فلیجلس فانه سیذهب عنه جز الشیطان، و ان کان جالسا فلیقم …

از امام باقر(ع): هرکس خشمگین شود، اگر ایستاده است بنشیند؛ در این صورت وسوسه‌ی شیطان از او دور می‌شود، و اگر نشسته است برخیزد …

گذشت، نیک‌ترین خصلت

عن الامام الحسین(ع): ان اعفی الناس من عفا عند قدرته.

از امام حسین(ع): با گذشت‌ترین مردم، کسی است که در زمان قدرت داشتن گذشت کند.

ود کثیر من اهل الکتاب لو یردونکم من بعد ایمانکم کفارا احدا من عندا نفسهم من بعد ما تبین لهم الحق فاعفوا و اصفحوا حتی یاتی الله بامره ان الله علی کل شیء قدیر.

بسیاری از اهل کتاب، از روی حد- که در وجود آن‌ها ریشه دوانده- آرزو می‌کردند شما را بعد از اسلام و ایمان، به حال کفر باز گردانند؛ با این که حق برای آن‌ها کاملاً روشن شده‌است. شما آن‌ها را عفو کنید و گذشت نمائید؛ تا خداوند فرمان خودش(فرمان جهاد) را بفرستد؛ خداوند بر هر چیزی تواناست.

واژه های کلیدی: خشم، عفو

فهرست مطالب

مقدمه   ۱
فصل اول: خشم
تعریف خشم   ۲
کنترل خشم   ۲
راه جلوگیری   ۲
درمان خشم   ۳
راهی برای فروبردن خشم   ۴
آثار خشم    ۶
شعر خشم   ۶
آثار خشم سرکوب شده چیست   ۷
داستان خشم   ۷
بیماری سرکوب عواطف   ۸
انفاق و خشم    ۹
به انتقام من راضی باش   ۹
علل خشم   ۱۰
محبت، محافظت، حسنه، شیطان شدن و راه فرو بردن خشم   ۱۰
فرو بردن خشم اجزایش چیست؟   ۱۱
خرد خویش   ۱۱
شعر خشم   ۱۱
عقاید و درک ما درباره‌ی خشم چیست؟   ۱۲
مرد سالم   ۱۲
تشبیه خشم   ۱۲
ثروتمند و فقیر   ۱۲
خشم علامت چیست؟   ۱۲
زمان اوج خشم انسان چگونه است؟   ۱۳
زشتی چهره   ۱۳
سخن نغز خشم   ۱۳
رفتار درست در زمان خشمگین بودن   ۱۳
سینه احمقان   ۱۳
کلید بدی‌ها   ۱۴
آیه‌ی خشم   ۱۴
راز پر شدن دل از امن و ایمان چیست؟   ۱۴
گونه‌ای از دیوانگی   ۱۵
بردباری   ۱۵
ریشه خشم و راه از در امان ماندن از خدا   ۱۵
واکنش زمان خشم   ۱۶
روش‌های سرکوب خشم   ۱۷
فکر ما موقع خشمگین شدن چیست؟   ۱۷
خشم چگونه عاطفه‌ای است   ۱۸
بزرگ صفت خدا   ۱۸
اهل فضل در روز قیامت   ۱۸
گذشت نیکترین خصلت   ۲۲
گذشت و جلب دل‌ها   ۲۳
فصل دوم: عفو
شعر بخشش   ۲۵
نیکویی   ۲۵
حسودان لجوج   ۲۵
رضای خدا   ۲۵
رحم کن تا خداوند به تو رحم کند   ۲۶
حقی بر خدا   ۲۶
زکات قدرت و پیروزی    ۲۶
چیزی باعث مهر، بهشت و پناه خدا می‌شود؟   ۲۷
عذاب خدا   ۲۷
بردباری   ۲۷
منابع   ۲۸

منابع

۱- قرآن کریم

۲- تفسیر نمونه جلد۱

۳- کتاب برای تمام خانواده‌ها

۴- روانشناسی خشم

۵- نهج البلاغه

۶- ارزشهای اخلاقی نهج البلاغه

۷- جهل حدیث

۸- کتاب پژوهش سال اول، دوم، سوم،

مقدمه

این موضوع به دو علت است:

۱-برای خودم

۲- مردم جامعه

تعریف خشم

«خشم» واکنشی است غریزی در برابر «تهدید» و «نومیدی از رسیدن به اهداف و آرزوها.»[۱]

«خشم» واکنشی است ساده در برابر تهدید. «داروین»[۲]

هنگامی که خشمگین هستیم، «خشم»(که به قول افلاتون، اسبی است سرکش) با نعل‌های خویش در درون دستگاه عصبی ما لگدپرانی می‌کند؛ اما در مواقعی که خشمگین نیستم، «خشم» جفتک نمی‌زند بلکه ظاهراً آرام است و با ترشرویی بر روی یکی از اعضای بدن نشسته و منتظر است که ما خشمگین شویم تا او نیز لگدپرانی‌اش را از سر بگیرد.

راه کنترل

راه کنترل خشم خود

وقتی خشمگین شدید، قبل از فحش دادن، از ۱ تا ۱۰ بشمارید، اگر خیلی خشمگین شدید، از ۱ تا ۱۰۰ بشمارید. «توماس جفرسون»[۳]

راه جلوگیری

وقتی خشمگین شدید، از ۱ تا ۴ بشمارید. اگر خیلی خشمگین شدید، آن‌وقت فحش بدهید.«مارک تواین»[۴]

درمان خشم

«تأمل» بهترین درمان خشم است … نخستین حملات خشم سخت و شدید است لیکن اگر قدری تأمل کنید، از قدرت خشم کاسته خواهد شد.«سنه‌کا»[۵]

امام محمدباقر(ع) فرمود: رسول خدا(ص) به گروهی گذر کرد که سنگی را بلند کرده و حمل می‌کردند، حضرت فرمود: این چیست؟ عرض کردند: این کار مقاوم‌ترین و قوی‌ترینمان را می‌آزمائیم. حضرت فرمود: آیا شما را خبردار سازم که مقاوم‌ترین و قوی‌ترین شما کیست؟ عرض کردند: آری، ای رسول خدا(ص)! حضرت فرمود: مقاوم‌ترین و تواناترین شما کسی است که هرگاه خشنود باشد، خشنودیش او را به گناه و باطل نیفکند؛ و هرگاه خشمگین باشد، خشمش او را از گفتن حق بیرون نبرد؛ و هرگاه غلبه و تسلّط پیدا کند، چیزی را که حق نیست به ناحق نگیرد.[۶]

عن رسول الله(ص): یاعلی! لا تغضب، فاذا غضبت فاقعد و تفکر فی قدره الرب علی العباده و حلمه عنهم، و اذا قیل لک: اتق الله فانبذ غضبک، و ارجع حلمک.

از رسول خدا(ص): ای علی! خشمگین مشو و هرگاه به خشم آمدی بنشین و درباره‌ی قدرتی که پروردگار بر بندگان دارد و گذشتی که از آن‌ها می‌کند، بیندیش! و هرگاه به تو گفته شد: از خدا بترس، خشمت را دور افکن و به گذشت و بردباری خویش مراجعه کن![۷]

عن الامام الباقر(ع): ایما رجل غضب و هو قائم فلیجلس فانه سیذهب عنه جز الشیطان، و ان کان جالسا فلیقم …

از امام باقر(ع): هرکس خشمگین شود، اگر ایستاده است بنشیند؛ در این صورت وسوسه‌ی شیطان از او دور می‌شود، و اگر نشسته است برخیزد …[۸]

راهی برای فرو بردن خشم

عن ابی جعفر(ع) قال: ان هذا الغضب جمره من الشیطان توقد فی قلب ابنی آدم و ان احدکم اذا غضب احمرت عیناه و انتفخت او داجه و دخل الشیطان فیه فاذا خاف احدکم ذلک من نفسه فلیلزم الارض فان رجز الشیطان لیذهب عنه عند ذلک.

امام باقر(ع) فرمود: همانا این خشم، پاره آتشی از شیطان است که در قلب فرزند آدم افروخته می‌شود و همانا کسی از شما آنگاه که خشمگین می‌شود چشمانش سرخ و رگ‌هایش برآمده می‌شود و شیطان در درون او وارد می‌گردد پس هرگاه یکی از شما درباره‌ی خود از این خشم ترسان باشد، به زمین بنشیند، زیرا پلیدی شیطان در این هنگام از وجود او می‌رود.[۹]

عن سیف بن عمیره عمن سمع ابا عبدالله(ع) یقول: من کف غضبه ستر الله عورته.

سیف بن عمیره از کسی از امام صادق۰(ع) شنیده بود روایت کند که حضرت فرمود: کسی که جلوی خشمش را بگیرد، خداوند نقص‌ها و کاستی‌های او را می‌پوشاند.[۱۰]

امام علی(ع): الغضب شر.

خشم شر درست می‌کند.[۱۱]

امام علی(ع): الحده ضرب بن الجنون …

خشم، نوعی دیوانگی است.[۱۲]

امام علی(ع): لا ادب مع غضب …

در حال خشم، ادب از بین می‌رود.[۱۳]

عن ابی عبدالله(ع) قال: قال رجل للنبی(ص): یا رسول الله(ص)! علمنی فقال: اذهب فلا تغضب.

امام صادق(ع) فرمود: مردی به پیامبر اکرم(ص) عرض کرد: ای رسول خدا(ص)! به من چیزی بیاموز. حضرت فرمود: برو خشمگین مشو![۱۴]

عن الامام علی(ع): الحده ضرب من الجنون لان صاحبها یندم، فان لم یندم فجنونه مستحکم.

از امام علی(ع): خشم و تندی، نوعی از دیوانگی است؛ زیرا صاحب آن پشیمان می‌شود و اگر پشیمان نشود، دیوانگیش قطعی است.[۱۵]

آثار خشم

ایاک و الغضب فاو له جنون و آخره ندم. «امام علی(ع)»

بپرهیز از غضب زیرا آغاز آن دیوانگی و پایانش پشیمانی است.(میزان الحکمه ۸/ ۴۴۵)

بهترین کس، کسی که خشم خود را فرو می‌برند. «امام علی(ع)»[۱۶]

رنگ و روی او برافروخته می‌شود. لرزش نامحسوس سراپایش را فرا می‌گیرد. صبر و حوصله را از کف می‌دهد. چون دیوانگان به این طرف و آن طرف می‌پرد و نعره و فریاد سر می‌دهد. گاه سخنان نامناسب و فحش و ناسزا بر دهان می‌آورد. تحمل شنیدن هیچ حرف حقّی را ندارد. مرز حقو باطل را نمی‌شناسد. هر کاری از دستش برآید انجام می‌دهد. و آنچه در دست دارد پرتاب می‌کند. هنگامی که دستش به جایی نمی‌رسد بر سر و روی خویش می‌کوبد و به خود زخم می‌زند. در پایان نیز خسته و کوفته، غم‌زده و افسرده به کناری می‌افتد و به کارهای حیوانی خویش می‌نگرد و از این دیوانگی پشیمان می‌شود.[۱۷]

شعر خشم

آثار خشم سرکوب‌شده چیست؟

خشم سرکوب‌شده (که غالباً درنتیجه نومیدی و یأس ایجاد می‌شود) ممکن است به درون بدن باز گردد و اثار مخرب و فلج‌کننده‌ای بر جا نهد. خشم سرکوب‌شده نمی‌گذارد ما به طور مثبت با مسایل روبه‌رو شویم و با دیگران روابط دوستانه برقرار سازیم و در عین حال، اختلالاتی جدی در درون ما پدید می‌آورد. «نشریه هارپرز بازار»[۱۹]

داستان خشم

قرآن می‌فرماید: «اهل ایمان کسانی هستند که خشم خود را فرو می‌برند.» کنیز امام سجاد ظرف آبی بدست داشت بر اثر بی‌توجهی ظرف آب از دستش افتاد و به پیشانی امام برخورد کرد. خون از پیشانی مبارک امام جاری شد. چون کنیز قرآن می‌دانست این آیه را خواند: «و الکاظمین الغیظ» حضرت فرمود خشم خود را فرو بردم. کنیز خواندن آیه را ادامه داد: «و العافین عن‌الناس» حضرت فرمود تو را بخشیدم. کنیز بقیه‌ی آیه را خواند: «و الله یحب‌المحسنین» حضرت فرمود تو را در راه خدا آزاد کردم.[۲۰]

یکی از دوستانم(که خانمی چهل ساله وشاغل است) راجع به «تضاد فرهنگی ما درباره‌ی خشم» نظر جالبی دارد و می‌گوید: هیچ‌وقت عصبانیتم را بروز نمی‌دهم مگر آنکه دیگ خشم به جوش آمده‌باشد. از او پرسیدم: چرا از ابراز خشمت می‌ترسی؟

پاسخ داد: اگر ابراز خشم به منظور «تلافی کردن» باشد، هرگز چنین چیزی را نمی‌خواهم. ابراز خشم غالباً جنگ و دعوا راه می‌اندازد که آن هم به نظر من خیلی هولناک است.

بیماری‌های سرکوبی عواطف