عنوان :

پایان نامه بررسی جاذبه های توریستی و موانع جذب جهانگردان به منطقه کلیبر

تعداد صفحات :۲۶۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

تحقیق حاضر که مطالعه ای در زمینه بررسی جاذبه های توریستی و موانع جذب جهانگردان به شهر کلیبر از دیدگاه مسئولان شهری است و بمنظور شناخت موانع بر سر راه جذب جهانگردان میباشد در این مطالعه سعی شده است کاستی هایی که در این صنعت وجود دارد به تصویر کشیده شود تا از نتایج حاصله ، برنامه ریزان و سیاستگزاران بتوانند راهکارهای مناسبی را در جهت بهبود وضعیت جذب جهانگردان در صنعت جهانگردی ارائه دهند .

امروزه صنعت توریسم در دنیا یکی از منابع مهم درآمدزایی و در عین حال از جمله پارامترهای مؤثر در تبادلات فرهنگی بین کشورها می باشد. در این میان کشور ایران با یک قدمت تاریخی چندین هزارساله و وجود جاذبه های سیاحتی و زیارتی از جمله مراکز مهم توریستی جهان می باشد. در این راستا استان آذربایجان شرقی دارای جاذبه های طبیعی، تاریخ، فرهنگی و هنری می باشد که شامل: کوهها، دشتها، دریاچه ها، قلعه ها، بناهای قدیمی و مذهبی همراه با شبکه ارتباطی شوسه، راه آهن و هوائی اهمیت توریستی این استان را نشان می دهد. و در این میان منطقه کلیبر دارای جاذبه های  مطلوب و کم نظیر در جهت جذب جهانگردان می باشد که تا به حال با این همه استعداد و پتانسیل در این زمینه مورد بی توجهی قرار گرفته است و به صورت یک ضرورت برای تحقیق می باشد.

ورود جهانگردان به منطقه کلیبر می تواند منافع زیادی در برداشته باشد. و منطقه را متحول سازد. چه از بعد اقتصادی و چه از بعد فرهنگی و اجتماعی، از لحاظ بعد اقتصادی باعث افزایش درآمدهای ارزی، افزایش تحرک در صنعت جهانگردی و ایجاد زمینه های اشتغال،گسترش مبادلات با خارج از کشور کمک به گسترش بخشهای اقتصادی وابسته به جهانگردی تسریع در روند عمرانی شهر خواهد شد. از لحاظ بعد فرهنگی باعث تسریع در تعالی فرهنگی شهر، معرفی فرهنگ و تمدن و جلوه های طبیعی منطقه و استان حفظ میراث فرهنگی و تاریخی شهرستان نقش به سزائی دارد.

در قسمت اول تحقیق به معرفی توانها و پتانسیلهای توریستی شهر کلیبر از طریق روشهای توصیفی ، کتابخانه ای ، مشاهده و عکس برداری پرداخته شده است . و در قسمت بعدی به دنبال یافتن موانع عدم جذب جهانگردان (از طریق یافتن عوامل جذب و دفع جهانگردان) از طریق مصاحبه و پرسشنامه از مسئولان شهری می باشد .

جامعه آماری در این تحقیق را مسؤلان  شهری شهرستان کلیبر تشکیل می دهد .

روش نمونه گیری در این پژوهش بدلیل اندک بودن مسؤلان شهری بصورت تمام شماری صورت پذیرفته است .

به منظور حصول اطمینان ، اعتبار و روایی پرسشنامه ها ابتدا پرسشنامه اولیه در میان تعداد محدودی (Pretest) از مسؤلان پخش گردید و سپس با توجه به نتایج حاصله ، پرسشنامه نهائی طراحی و در نمونه مورد مطالعه پخش گردید و پس از جمع آوری پرسشنامه ها با وارد نمودن اطلاعات در کامپیوتر با استفاده از نرم افزار SPSS کارپردازش آماری اطلاعات انجام گرفت در بخش آزمون فرضیات از آزمون کایسکور و در مقایسه وضع مطلوب با وضع موجود از آزمون های ویلکاکسون و من ویتنی استفاده شده است .

برای نتیجه گیری از یافته های تحقیق در این بخش  براساس اینکه دراین تحقیق برای بررسی موانع جذب جهانگران مدل مطلوبی تهیه وبا مدل وضع موجود مورد مقایسه قرار گرفت وبه این نتیجه رسید که در همه متغیرهای تحقیق تفاوت معنی داری داری بین وضعیت موجود با وضعیت مطلوب وجود دارد ومیانگین رتبه ها درهمه متغیرها حکایت از فاصله وضعیت موجود از وضعیت مطلوب می باشد پس متغیرهایی که بیش ترین تأثیر در جذب وعدم جذب جهانگردان دارد به صورت کمی وکیفی مورد ارزیابی قرار گرفت وسوالات مورد نظر، مورد تأیید قرار گرفت وبین متغیرهای مستقل ووابسته رابطه  معنی داری وجود دارد.

واژه های کلیدی: جاذبه، موانع، جهانگرد (توریست)، مسافرت،

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
فصل اول : کلیات
(۱-۱)-عنوان پژوهش   ۴
(۱-۲)-بیان مسئله    ۴
(۱-۳)-اهمیت و ضرورت تحقیق    ۶
(۱-۴)-اهداف پژوهش   ۷
فصل دوم : چارچوب نظری ومفاهیم کلیدی
(۲-۱)- تعریف مفاهیم   ۹
(۲-۱-۱)-تعریف لغوی جاذبه    ۹
(۲-۱-۲)-تعریف لغوی موانع    ۹
(۲-۱-۳)-تعریف لغوی جهانگرد (توریست)…….   ۱۰
(۲-۱-۴)-تعریف جهانگرد دیدگاههای مختلف…….   ۱۱
(۲-۲-۱)-تعریف لغوی جهانگردی    ۱۲
(۲-۲-۲)-تعریف جهانگردی ازدیدگاههای مختلف    ۱۲
(۲-۲-۳)-تعریف انواع مختلف جهانگردی    ۱۳
(۲-۲-۴)-اشکال عمده جهانگردی    ۱۴
(۲-۲-۵)-انواع مسافرت    ۱۵
(۲-۲-۶)-انواع کلی جهانگردی    ۱۶
(۲-۳)-آثار فرهنگی و اجتماعی جهانگردی    ۱۷
(۲-۴)-چهارچوب تئوریکی پژوهش    ۲۳
(۲-۴-۱)-فرضیه های پژوهش    ۲۶
(۲-۴-۳)-تعاریف واژه ها و اصطلاحات    ۲۷
مدل تحلیلی پژوهش    ۲۷
(۲-۵)-پیشینه تحقیق    ۳۰
(۲-۵-۱)-پیشینه تاریخی صنعت توریسم    ۳۰
(۲-۵-۲)-عهد باستان    ۳۰
(۲-۵-۳)-قرون وسطی    ۳۱
(۲-۵-۴)-رنسانس   ۳۲
(۲-۵-۶)-انقلاب صنعتی    ۳۲
(۲-۵-۷)-جهانگردی در زمان کنونی    ۳۳
(۲-۵-۸)-تاریخچه جهانگردی در ایران    ۳۴
(۲-۵-۹)-تحقیقات انجام شده در خارج از کشور    ۳۶
)۲-۵-۱۰)-تحقیقات انجام شده در داخل کشور    ۴۹
(۲-۶)-توریسم و جهانی شدن    ۵۹
(۲-۶-۱)-ویژگیهای جهانی شدن    ۶۱
(۲-۶-۲)-عوامل مؤثر بر جهانی شدن    ۶۲
(۲-۶-۳)-پیامدها وابزارهای جهانی شدن    ۶۲
(۲-۶-۴)-ابعاد جهانی شدن    ۶۳
(۲-۶-۵)-واژه گردشگری الکترونیکی    ۶۴
(۲-۷)-مفهوم جامعه شناسی جهانگردی    ۶۷
(۲-۷-۱)-شیوه های شناخت جهانگردی    ۶۹
(۲-۷-۲)-شناخت چند رشته ای جهانگردی    ۷۳
(۲-۸)-سیاستگزاری و برنامه ریزی گردشگری    ۷۳
(۲-۸-۱)-تعیین استراتژیکی و سیاستهای گردشگری    ۷۳
(۲-۸-۲)-سیاستگزاری    ۷۵
(۲-۸-۳)-برنامه ریزی    ۷۸
(۲-۸-۴)-اهمیت برنامه ریزی جهانگردی    ۸۱
(۲-۸-۵)-مدیریت    ۸۴
فصل سوم : بررسی وضعیت جغرافیایی ، تاریخی ، سیاسی ، فرهنگی و جاذبه های توریستی شهرستان کلیبر
(۳-۱) -موقعیت جغرافیایی شهرستان کلیبر   ۸۷
(۳-۲)-بررسی پیشینه تاریخی شهرستان کلیبر   ۸۷
(۳-۳)-بخش اول : جاذبه های طبیعی شهرستان کلیبر   ۹۰
(۳-۳-۱)-آب و هوا     ۹۰
(۳-۳-۲) -ناهمواریها   ۹۱
(۳-۳-۳)-رودها   ۹۱
(۳-۳-۴)-رودخانه ارس   ۹۱
(۳-۳-۵)-کلیبرچای    ۹۲
(۳-۳-۶)-ایلنگه چای    ۹۲
(۳-۴)-جنگلها و مراتع شهرستان کلیبر   ۹۲
(۳-۴-۱)-منطقه حفاظت شده ارسباران    ۹۳
(۳-۴-۲)-آب های معدنی    ۹۴
(۳-۴-۳)-مخازن و معادن زیرزمینی    ۹۵
(۳-۵)-بخش دوم : جاذبه های تاریخی و فرهنگی شهرستان کلیبر   ۹۵
قلعه های تاریخی    ۹۶
(۳-۵-۱)-قلعه بابک    ۹۶
(۳-۵-۲)-قلعه آوارسین   ۹۷
(۳-۵-۳)-قلعه پیغام   ۹۸
(۳-۵-۴)-قلغه اغی    ۹۸
(۳-۵-۵)-قلعه قلعه کندی    ۹۸
(۳-۶)-برجهای تاریخی شهرستان کلیبر    ۹۹
(۳-۶-۱)-برج کلیبر    ۹۹
(۳-۶-۲)-برج خانباغی    ۹۹
(۳-۶-۴)-برج قارلوجا   ۹۹
(۳-۷)-اماکن مقدّس و مذهبی ۱۰۰
(۳-۷-۱)-بقعه شاه قاسم    ۱۰۰
(۳-۷-۲)-بقعه شاه حیدر   ۱۰۰
(۳-۷-۳)-بقعه شیخ محمد انصاری    ۱۰۰
(۳-۹)-قصرهای (کانتور) تاریخی    ۱۰۰
(۳-۹-۱)-قصر آینالو   ۱۰۰
(۳-۹-۲)-کانتور وینق   ۱۰۰
(۳-۱۰)-پلهای تاریخی   ۱۰۱
(۳-۱۰-۱)-پلهای تاریخی خدآفرین   ۱۰۱
(۳-۱۱)-گورستان اسکو   ۱۰۱
(۳-۱۱-۱)-مسجد کلاسور   ۱۰۲
(۳-۱۱-۲)-مسجد جامع کلیبر    ۱۰۳
(۳-۱۱-۳ )- حمام خزنه کلیبر    ۱۰۳
(۳-۱۲)-مکانهای ورزشی    ۱۰۳
(۳-۱۲-۱)-مکان سوارکار قرقیه    ۱۰۳
(۳-۱۲-۲)-کوهستان بذ (کوهنوردی)   ۱۰۴
(۳-۱۳)-صنایع دستی   ۱۰۴
(۳-۱۳-۱)-قالیبافی    ۱۰۵
(۳-۱۳-۲)-گلیم و جاجیم بافی   ۱۰۵
(۳-۱۳-۳)-فرشبافی   ۱۰۵
(۳-۱۳-۴)-خورجین    ۱۰۵
(۳-۱۳-۵)-ورنی بافی    ۱۰۶
فصل چهارم : روش تحقیق
(۴-۱)-نوع روش تحقیق    ۱۰۸
(۴-۲)-ابزار جمع آوری داده ها    ۱۰۸
(۴-۳)-نحوه استخراج داده ها    ۱۰۹
(۴-۴)-اعتبار و روایی تحقیق    ۱۰۹
(۴-۵)-شیوه های تجزیه و تحلیل    ۱۱۱
(۴-۵)-نمونه گیری  ۱۱۱
(۴-۶)-واحد آماری    ۱۱۲
(۴-۷)-محدودیتهای تحقیق    ۱۱۲
فصل پنجم : یافته های پژوهش و تحلیل اطلاعات
(۵-۱)-آمار توصیفی    ۱۱۵
(۵-۲)-آمار تحلیلی    ۱۸۴
فصل ششم:نتیجه گیری
(۶-۱)-خلاصه تحقیق   ۲۲۷
(۶-۲)-نتیجه گیرى   ۲۲۸
(۶-۳)-ارائه پیشنهادات    ۲۲۹
(۶-۴)-منابع وماخذ   ۲۳۳
(۶-۵)-فهرست پایان نامه ها   ۲۳۹
(۶-۶)-ضمایم   ۱۹۷

(۶-۴)-منابــع و مآخــذ :

۱ – آرون ، ریمون ، مراحل اساسی در اندیشه جامعه شناسی ، ترجمه باقر پرهام ، انتشارات علمی فرهنگی چاپ چهارم ، تهران ۱۳۷۷ .

۲ – آبرکرامبی ، نیکلاس ، فرهنگ جامعه شناسی، ترجمه حسن پویا ، انتشارات چاپ بخش ، تهران ۱۳۷۲ .

۳ – آمارنامه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان شرقی ، ۱۳۷۹ .

۴ – آمارنامه استان آذربایجان شرقی ، سازمان برنامه بودجه ، تهران ۱۳۷۷ .

۵ – آزاد ارمکی ، تقی ، نظریه های جامعه شناسی ، تهران ، سروش ، ۱۳۷۶ ، چاپ اول .

۶ – الوانی ، مهدی ، دهدشتی شاهرخ ، زهره ، اصول و مبانی جهانگردی ، معاونت اقتصادی و برنامه ریزی بنیاد مستضعفان و جانبازان ، ۱۳۷۳ .

۷- بیرو ، آلن فرهنگ علوم اجتماعی ، ترجمه باقر ساروخانی ، انتشارات سمت ، تهران ، چاپ چهارم ۱۳۷۳ .

۸ – پاشا شریفی حسن ، نجفی زند جعفر ، روشهای آماری در علوم رفتاری ، انتشارات سخن ، چاپ هفتم ۱۳۷۵ .

۹ – توسلی ، غلام عباس نظریه های جامعه شناسی چاپ سمت ، تهران ، چاپ چهارم ، ۱۳۷۳ .

۱۰ – جان هاراوی ، درآمدی بر روشهای آماری کاربرد آمار در پژوهش ، ترجمۀ لینا ملکمیان و دکتر تقی برومند زاده ، تهران ، ۱۳۷۹ .

۱۱ – داس ویل ، راجر ، مدیریت جهانگردی ، دفتر پژوهشهای فرهنگی ، تهران ۱۳۷۹ .

۱۲ – دهخدا ، علی اکبر ، فرهنگ فارسی ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران ۱۳۳۸ .

۱۳ – دیبایی ، پرویز ، شناخت جهانگردی ، تهران ، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی ، ۱۳۷۱٫

۱۴ – دواس ، دی ، اس ، پیمایش در تحقیقات اجتماعی ، نشر نی ، تهران ، ۱۳۷۶ .

۱۵ – راهنمای جامع SPSS 10  ، محمود زرگر ، انتشارات بهینه ، ۱۳۸۰ .

۱۶ – راهنمای کاربران SPSS 6 for windows ، شرکت آمار پردازان ، جلد اول و دوم انتشارات حامی ، چاپ اول ۱۳۷۷ .

۱۷ – رضوانی ، اصغر ، جغرافیا و صنعت توریسم ، انتشارات پیام نور ، چاپ دوم ۱۳۷۴ .

۱۸ – رفیع پور ، فرامرز ، روش مشاهده در علوم اجتماعی ، مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی ۱۳۶۹ .

۱۹- رفیع پور ، فرامرز ، کند و کاوها  و پنداشتها ، چاپ نهم ، شرکت سهامی انتشار ، تهران ، ۱۳۷۷ .

۲۰ – ریتزر ، جرج ، نظریه های جامعه شناسی ، ترجمه محسن ثلاثی ، چاپ سوم ، تهران ، انتشارات علمی ۱۳۷۷ .

۲۱ – ساروخانی ، باقر ، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی ، تهران ، مؤسسه تحقیقات فرهنگی ۱۳۷۲ .

۲۲ – ساعی ، علی ، آمار در علوم اجتماعی با کاربرد نرم افزار SPSS/PC+ انتشارات نشر جهاد ، تهران ۱۳۷۷ .

۲۳ – سرایی ، حسن ، مقدمه ای بر نمونه گیری در تحقیق ، انتشارات سمت ،
۱۳۷۲ تهران .

۲۴ – شکویی ، حسین ، مقدمه بر جغرافیای جهانگردی ، دانشگاه تبریز ، تبریز ۱۳۵۴ .

۲۵ – ظهوری ، قاسم ، کاربرد روشهای تحقیق علوم اجتماعی در مدیریت ، تهران ، ۱۳۷۸ .

۲۶ – خاماچی ، بهروز ، فرهنگ جغرافیایی آذربایجان شرقی ، چاپ سروش ، تهران ، ۱۳۷۰ .

۲۷ – خاماچی ، بهروز ، طرح مطالعاتی – تحقیقاتی گردشگری تبریــز. شهرداری تبریز ۱۳۷۸ .

۲۸ – کاترین مارشال ، گرچن ب . راس من ، روش تحقیق کیفی ، ترجمۀ علـی پارسائیان و دکتر سید محمد اعرابی ، دفتر پژوهشهای فرهنگی ، تهران ۱۳۷۷ .

۲۹ –کینز.پل، کتاب آموزشی SPSS در محیط ویندوز ، ترجمۀ علیرضا منتظری انتشارات کانون نشر علوم ، چاپ اول ، ۱۳۷۷ .

۳۰ –نوروسیس،ماریا، کتاب آموزشی آنالیز آماری داده هابا ، SPSS 8 ترجمۀ اکبر فتوحی – فریبا اصغری  ، انتشارات کانون نشر علوم ، چاپ اول ۱۳۷۸ .

۳۱ – کرلینجر ، فرد . ان ، مبانی پژوهش در علوم رفتاری ، حسن پاشا شریفی ، جعفر نجفی زند، آوای نور ، تهران ۱۳۷۶ .

۳۲ – کوزر ، لوئیس ، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی ، ترجمه محسن ثلاثی ، انتشارات علمی ، تهران ، چاپ پنجم ۱۳۷۳ .

۳۲ – عالم پور رجبی ، مسعود ، سیری در موزه دارای نظری به گنجینه ها و موزه های تبریز ، تبریز ۱۳۷۷ .

۳۳ – عالم پور رجبی ، مسعود . سیمای میراث فرهنگی آذربایجان شرقی ، انتشارات و تولیدات فرهنگی تهران ۱۳۸۰ .

۳۴ – عمید ، حسن ، فرهنگ فارسی ، ۱۳۴۳ ، انتشارات امیر کبیر ، تهران ۱۳۷۵ .

۳۵ – کارنگ ، عبدالعلی ، آثار باستانی آذربایجان ، انتشارات راستی نو ،جلد اول ، تهران ، ۱۳۷۴٫

۳۶ – گیدنز ، آنتونی ، جامعه شناسی ، ترجمه منصور صبوری ، تهران ، نشر نی ۱۳۷۳ .

۳۷ – گی ، چاک ، وای و همکاران (۱۳۷۷)، جهانگردی در چشم اندازی جامع ،ترجمه علی پارسایان وسید محمد اعرابی،تهران ، دفتر پژوهشهای فرهنگی،چاپ اول .

۳۸ – لی ، جان ، ترجمه رکن الدین افتخاری ، عبدالرضا ، صالحی امین ، معصومه السادات ، گردشگری و توسعه در جهان سوم ، شرکت چاپ و نشر بازرگانی ۱۳۷۸ .

۳۹ – فهرست آثار تاریخی آذربایجان ، انتشارات سازمان میراث فرهنگی استان ، ۱۳۷۵ .

۴۰ – مایکل ، کالین و جنکینز ، جان ام ، سیاست گذاری جهانگردی ، ترجمه دکتر سید محمد اعرابی و داوود ایزدی ، تهران ، دفتر پژوهشهای فرهنگی .

۴۱ – مخلصی ، محمد علی ، فهرست بناهای تاریخی آذربایجان شرقی ، تبریز ۱۳۷۱ .

۴۲–معین،محمد،فرهنگ فارسی ،جلد اول،چاپ هشتم،انتشارات امیرکبیر، تهران ، ۱۳۷۱ .

۴۳ – منش زاده ، رحمت الله ، جهانگردی ، چاپ اول ، انتشارات مسعی ، تهران ۱۳۷۶ .

۴۴ – نشریه آمار و اطلاعات سازمان ایرانگردی و جهانگردی استان و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی .

۴۵ – هربرت بلالاک ، مقدمه ای بر تحقیقات اجتماعی ، ترجمه ابراهیم پاشا ، انتشارات  سمت ، تهران ۱۳۷۲ .

۴۶ – وطن خواه ، محبوبه ، بررسی مشکلات جهانگردی ، نشریه مسافران آبان ۱۳۷۶ .

۴۷- بازانسون ، کیت ، ترجمه ابقری ابراهیم (۱۳۷۸) ، اسطوره ها ،مخابرات و منافع جهانی شدن، اندیشه جامعه ۹

۴۸-بهکیش ، محمد مهدی (۱۳۸۱) اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن ، تهران ، نشرنی ، چاپ دوم .

۴۹-تارولستر : ترجمه کیاوند عزیز ۱۳۷۶ ، آینده سرمایه داری ، تهران ، موسسه انتشارات آگاه.

۵۰-رجائی فرهنگ ، ترجمه : آذرنگ عبدالحسین (۱۳۸۰) ، پدیده جهانی شدن و وضعیت بشری و تمدن اطلاعاتی ، تهران ، نشر آگاه .

۵۱-سیف احمد (۱۳۷۸) جهانی  شدن تولید و تجارت مجله اندیشه جامعه ۹٫

۵۲-شولت ، یان آرت ، ترجمه کرباسچیان ، مسعود (۱۳۸۲) نگاه موشکافانه بر پدیده جهانی شدن ، تهران ، انتشارات علمی و فرهنگی .

۵۳-صنایعی ، علی ، (۱۳۸۰) ، بازاریابی و تجارت الکترونیک ، انتشارات جهاد دانشگاهی .

۵۴-طاطاری، عبدالحمید ، جهانی شدن و جهانی سازی

۵۵-قانع بصیری ، محسن (۱۳۸۲) ، جهانی شدن با نگرش بر حوزه های سیاست ، اقتصاد و فرهنگ ، مجله مدیریت ، سال سیزدهم ، شماره ۷۶-۷۵

۵۶-  کیلی ، ری ، مارفیلیت ، ترجمه نورانی و همکاران ، ۱۳۸۰ ، جهانی شدن فرهنگ و سیاست تهران ، نشر قومس .

۵۷- محلاتی ، صلاح الدین ، درآمدی بر جهانگردی ، تهران ، ۱۳۸۰ .

۵۸- معیری ، فرزاد ، ۱۳۸۲ ، جهانی سازی ، مجله تدبیر شماره ۱۳۴٫

۵۹- نوازی ، بهرام ، ۱۳۸۲ ، ایران و پیامدهای جهانی شدن ، اطلاعات سیاسی و اقتصادی ، شماره ۱۹۰-۱۸۹ .

 ۶۰- واترز ، مالکوم ، ترجمه مردانی و همکاران ، ۱۳۷۹ ، جهانی شدن انتشارات سازمان مدیریت دولتی ، تهران .

۶۱- ماهنامه توریستی زمان شماره ۴۱،سال ۱۳۷۸٫

۶۲- مجله گردشگری مهر ۱۳۷۷،سال اول شماره ۱٫

۶۳- لومسدان،لسی،۱۳۸۰،بازاریابی گردشگری،ترجمه محمد ابراهیم گوهریان،دفتر پژوهشهای فرهنگی.

۶۴- سازمان جهانی جهانگردی ۱۳۷۹،برنامه ریزی ملی ومنطقه ای جهانگردی،ترجمه،محمود عبدالله زاده،دفتر پژوهشهای فرهنگی.

۶۵- دیلمانی،فریدون ۱۳۷۸،گسترش جهانگردی در ایران به جای فروش نفت،تهران انتشارات چشم انداز.

۱- Blanton, D(1981), torism traning in Develpoing Countries: The social and  cultural dismension, annals of tourism Research.

 ۲- Ritcchie, j and Goeldner c (eds) (1987) travel, tourism and Hospitality Research, A Hand Book for managers. New york John: Wiley

۳- Hal, Colin Michael and Jenk ins, John M.(1995) tourism and Public Policy.

۴- LEA, John, tourism: and Development in the Third World.

۵- International tourism: A Clobal Perspective Editor: Chucky. GEE, World tourism organization (w.t.o)

۶-Dantzle, David Walter, M.A.,Clemson University.2007

۷-Mcgrady ,Timothy J.,m.A.,Royal Roads University (Canada).,2007

۸-Whitley, Bryan James, M.A.,State   University of New York Empire state college,2007

۹-Henckell, Sascha-Lena, M.S.,California state university, Long Beach,2007

۱۰-Joseph, Brian A.,m.A, university of Wyoming,2007

۱۱-MITZ, Robyn, M.A.,Royal Roads university (Canada),2006

۱۲-Chen,Brendan Tai-Heng, Ed.D,university of South  Dakota,2006

۱۳-Parajuli, Keshab,  M.A  Utah  state  University ,2006

۱۴-Lami,MarcucA . M.E.S.,University  of  Waterloo(canada),20006

۱۵-Driedger-Simes,  Karen R., M.Sc., The University  of Regin (canada) ,2006

۱۶-Diedrich, Amy, Ph.D.,University  of  Rhode IsIand,2006

۱۷-Raj,Shiu,  S.N.M.D.E,Dalhousie (canada university),2006

۱۸-Wood, Angie  Evans,  Ph.D., The  University  of Southern  Mississppi,2007

۱۹-Creel,  RandolPh  S.,Ph.D.,  Cappella  University  ,۲۰۰۷

  (۶-۵)-فهرســت پایان نامه ها:

اسماعیلی ، صالح آذربایجان شرقی و شیوه های جذب توریست(وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) .
انصاف ، مرجانه ، نقش وسایل ارتباط جمعی در توسعه توریسم ایران ، ۱۳۷۴ .
احسانی ، محمد حسین توان شناسی جهانگردی استان سمنان ، کارشناسی ارشد ، دانشگاه شهید بهشتی .
بهمنی ، شمس ، بررسی مشکلات خصوصی سازی صنعت توریسم در ایران ، کارشناسی ارشد (مدیریت دولتی) ، دانشگاه علامه طباطبائی .
زارع بزک آبادی ، ابوالقاسم توانهای جهانگردی و راهبردهای توسعه آن در استان یزد ، کارشناسی ارشد (جغرافیای انسانی) ، دانشگاه شهید بهشتی .
زنده دل ، حسن مطالعات و برنامه ریزی صنعت توریسم استان آذربایجان شرقی ۱۳۷۳ با همکاری سازمان برنامه و بودجه استان آذربایجان شرقی انجام شده است .
سلیمی ، گیتا ، بررسی موانع فکری ، اجتماعی ، فرهنگی گسترش توریسم در ایران از دیدگاه جامعه شناختی ، کارشناسی ارشد (جامعه شناسی) ، دانشگاه تهران ، دانشکده علوم اجتماعی .
خاتمی ، صفر علی ، مکانیسم توریسم و وضعیت ایران در امر جهانگردی صنعت توریسم ، کارشناسی ارشد (علوم اجتماعی) دانشگاه تهران .
خوشنویس ، قاسم بررسی نظر مدیران هتلها درباره مشکلات هتل داری و راههای توسعه صنعت توریست دانشگاه علامه طباطبائی (دولتی) نوع طرح : کاربردی .
کفاشی ، مجید . بررسی عوامل مؤثر بر رونق صنعت جهانگردی ایران و تأثیر این عوامل در میزان رضایت جهانگردان با تأکید بر منطقه اصفهان . کارشناسی ارشد (پژوهش علوم اجتماعی) . دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن .
فرهمندی ، حسین ، بررسی میزان جذب توریسم از دیدگاه کارکنان سازمان ایرانگردی و جهانگردی شهرستان مشهد به صورت توصیفی در سال ۱۳۷۸ انجام شده است .
ملکی جو ، علی ، تأثیر تبلیغات در جذب جهانگردان خارجی به کشور از دیدگاه جهانگردان، کارشناسی ارشد (مدیریت بازرگانی) ، دانشگاه علامه طباطبائی .
محمدی ، جلال ، نقش توریسم (گردشگری) در تحولات شهر و شهرنشینی محمود آباد ، کارشناسی ارشد (جغرافیا و برنامه ریزی شهری) ، دانشگاه تربیت معلم .
مهرانی ، هرمز ، تأثیر بازاریابی بر جذب جهانگردی بیشتر از کشورهای جنوب خلیج فارس به ایران ، کارشناسی ارشد (مدیریت بازرگانی) ، دانشگاه علامه طباطبائی.
موحدی ، علیرضا ، بررسی عوامل مؤثر در عدم تمایل بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در صنعت توریسم ، کارشناسی ارشد (مدیریت بازرگانی) ، دانشگاه علامه طباطبائی .
ناصری ، مسعود ، شناسایی موانع مؤثر توسعه صنعت توریسم ایران و طراحی الگوی تبیینی برای گسترش جذب توریست ، کارشناسی ارشد (مدیریت) دانشگاه علامه طباطبائی .

مقدمه

مسافرت و صنعت جهانگردی به عنوان بزرگترین و متنوع ترین صنعت در دنیا به حساب می آید. بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال، رشد بخش  خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی می دانند. بویژه در کشورهای در حال توسعه که شکل های دیگر توسعه اقتصادی مثل تولید یا استخراج منابع طبیعی، از نظر اقتصادی به صرفه نیست، یا نقش چندان مهمی در صحنه تجارت و بازرگانی ندارد. به توسعه صنعت گردشگری توجه زیادی  می شود. بنابراین تردیدی نیست که همه کشورهای جهان تلاش می کنند تا در رقابتی تنگاتنگ در پی بهره گیری از مزایای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی برآمده و سهم بیشتری از درآمد و بالا بردن سطح اشتغال ناشی از بهینه سازی این صنعت خدماتی در کشور خود داشته باشند.

صنعت گردشگری امروز در اغلب کشورهای جهان، به ویژه جهان سوم، کلید اقتصادی به شمار می رود تا جای که در کشورها گردشگری بیش از سایر برنامه های توسعه در اولویت قرار گرفته است. و تلاش می شود که عواملی را که در گسترش و رونق صنعت گردشگری مؤثرند شناسایی شوند. طرفداران صنعت جهانگردی بر این باوردند که این صنعت می تواند تنشهای سیاسی را کاهش دهد و برای صلح جهانی عامل تعدیل کنده به حساب آ ید. در حالی که مرزهای خارجی کشورها کم رنگ می شود. پدیده ای به نام «دهکده جهانی» معنا و مفهوم  پیدا می کند و بدین گونه دنیا روز به روز کوچکتر و افراد به هم نزدیکتر و صمیمی تر می شوند.

در کشور ما که عنایت به درآمدهای غیرنفتی از سیاستهای ا قتصادی دولت محسوب می شود. توسعه جهانگردی می تواند به عنوان منبع درآمدزا و پربهره تلقی شود، که در صورت برنامه ریزی صحیح قادر خواهد بود منبع ارزی قابل توجهی را در اختیار متولیان اقتصادی کشور قرار دهد. عواملی که جهانگردان را وادار به انتخاب مکانی برای سیاحت در کشورهای خاورمیانه از جمله ایران می نماید. می توان به چند دسته تقسیم نمود که از بین آنها مهمترین، وجود ویژگیهای خاص بناها و مجموعه های تاریخی است. چرا که اینگونه مکانهای ویژه، مفاهیم واقعی زندگی و فرهنگ گذشتگان مردمان این مرز و بوم را برای آنها بیان و یا ترجمه می کند. جهانگردان برای رسیدن به چنین هدفی هرگونه هزینه و رنج سفری را از جان دل می پذیرند. ولی   آنچه حرکت آنها را در این راستا تسریع می نماید. وجود انگیزه های جنبی، سرگرمیها، و وسایل راحتی جهانگرد است که در مرحله دوم اهمیت قرار می گیرد. در اینجا چنانچه این امر مورد توجه ویژه قرار نگیرد. و عملاً با فقدان یا کمبود آن روبرو باشیم یقیناً تأثیر شدیدی در ایجاد انصراف برای نیل به چنین حرکتی خواهد داشت. بنابراین باید نقاط ضعف این صنعت در ایران شناسایی شود. تا شاهد رشد این صنعت باشیم. هنگامی که با عینک جامعه شناسی به صنعت جهانگردی می نگریم. در می یابیم که جهانگردی یک ابزار گفتگوی فرهنگی و ایجاد تفاهم است که در تمام طول تاریخ بشر تا عصر صنعت چنین بوده است. ولی چگونگی   جلوه های جهانگردی از عصر صنعت تا به امروز این اصل را از صورت عام و فراگیر خود دور کرده است. صنعت با تمام جلوه های فنی و اجتماعی خود بر جهانگردی هم مانند هر چیز دیگر اثرهای آشکار به جا نهاده است. یکی از اثرهای عمده ای که صنعت جدید و پیامدهای اجتماعی آن بر پدیده جهانگردی فرو نهاده از معناهای فرهنگی آن است. جهانگردی در عصر صنعت و ماشین بیش از آنکه یک حرکت فرهنگی باشد یک حرکت روانشناختی اجتماعی شده است. «دیبایی، ۱۳۷۱: ۴۰»

 

(۱-۲)-بیان مسأله:

امروزه صنعت توریسم در دنیا یکی از منابع مهم درآمدزایی و در عین حال از جمله پارامترهای مؤثر در تبادلات فرهنگی بین کشورها می باشد. در این میان کشور ایران با یک قدمت تاریخی چندین هزارساله و وجود جاذبه های سیاحتی و زیارتی از جمله مراکز مهم توریستی جهان می باشد. در این راستا استان آذربایجان شرقی دارای جاذبه های طبیعی، تاریخ، فرهنگی و هنری می باشد که شامل: کوهها، دشتها، دریاچه ها، قلعه ها، بناهای قدیمی و مذهبی همراه با شبکه ارتباطی شوسه، راه آهن و هوائی اهمیت توریستی این استان را نشان می دهد. و در این میان منطقه کلیبر دارای جاذبه های  مطلوب و کم نظیر در جهت جذب جهانگردان می باشد که تا به حال با این همه استعداد و پتانسیل در این زمینه مورد بی توجهی قرار گرفته است و به صورت یک ضرورت برای تحقیق می باشد.

ورود جهانگردان به منطقه کلیبر می تواند منافع زیادی در برداشته باشد. و منطقه را متحول سازد. چه از بعد اقتصادی و چه از بعد فرهنگی و اجتماعی، از لحاظ بعد اقتصادی باعث افزایش درآمدهای ارزی، افزایش تحرک در صنعت جهانگردی و ایجاد زمینه های اشتغال،گسترش مبادلات با خارج از کشور کمک به گسترش بخشهای اقتصادی وابسته به جهانگردی تسریع در روند عمرانی شهر خواهد شد. از لحاظ بعد فرهنگی باعث تسریع در تعالی فرهنگی شهر، معرفی فرهنگ و تمدن و جلوه های طبیعی منطقه و استان حفظ میراث فرهنگی و تاریخی شهرستان نقش به سزائی دارد. از لحاظ بعد اجتماعی باعث توسعه متعادل اجتماعی شهر، در هم شکستن فاصله های اجتماعی، رفاه فراگیر و همه جانبه در شهر، بهسازی سلامت روانی شهر، و با توجه به ارتباطات سریع اجتماعی و جغرافیایی ضمن افزایش آگاهی های ملی در مورد نحوه زندگی، باورها، آداب و رسوم و سنتهای اقوام مختلف بستر مناسبی برای تحکیم و پیوند هر چه بیشتر مردم و همبستگی بیش از پیش ملی را فراهم می کند.

این پژوهش در دو سطح ا نجام می شود: یکی سطح توصیف و دیگری سطح تبیین آنچه به عنوان پرسش آغازین مطرح است اینکه چرا در شهرستان کلیبر صنعت جهانگردی رونق چندانی نداشته (چرا  منطقه کلیبر با قدمت چندین هزار ساله و داشتن جاذبه های توریستی بی نظیر در جهت جذب جهانگردان به صورت ناشناخته باقی مانده است) و چه عواملی بر این مسأله تأثیرگذار بوده است و از طرف دیگر به معرفی توانها و پتانسیل های توریستی شهرستان کلیبر می پردازیم.

در واقع این پژوهش به دو قسمت اساسی تقسیم می شود:

۱-    قسمت اول پژوهش به معرفی توانها و پتانسیل های توریستی شهرستان کلیبر می پردازد. برای بدست آوردن اطلاعات در مورد جاذبه های توریستی از طریق روشهای توصیفی، کتابخانه ای، و مشاهده و عکسبرداری به معرفی جاذبه های توریستی شهرستان می پردازیم.

۲-    قسمت دوم پژوهش به دنبال یافتن موانع و عدم جذب جهانگردان (از طریق یافتن عوامل جذب و دفع جهانگردان) به شهرستان کلیبر می باشد. برای پاسخ به این پرسش جامعه آماری ما را مسؤلان شهری شهرستان کلیبر تشکیل می دهد.

(۱-۳)-اهمیت و ضرورت تحقیق:

قرن بیستم همراه با دگرگونیها و تحولات عمیق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، علمی درون خود سده انقلاب جهانی توریسم است. انقلابی در صنعت تولید بازرگانی و تبلیغات توریسم که این صنعت را از زمره بزرگترین و سودآورترین صنایع درآورده است.

افزایش  عمومی درآمد کشورهای صنعتی و پذیرفتن قوانین اجتماعی، پیشرفت صنایع حمل و نقل و کاهش هزینه های سفر ازجمله عواملی است که باعث گسترش سیرو سیاحت بین المللی می گردد. سفر به دیگر نقاط می تواند عامل مهم پیشرفت اجتماعی و فرهنگی تلقی شود. سفر عاملی است که امکان برخورد تمدنها را فراهم می آورد، به بهتر شدن نهادهای آموزشی می انجامد و اندیشه های جدید و نو آوریها را پدید می آورد و یا آنها را به دیگر سرزمینها منتقل   می کند. آذربایجان در شمالغربی فلات ایران از نظر موقعیت جغرافیایی (اقلیمی، طبیعی، انسانی، فرهنگی، اقتصادی، تاریخی) یکی از غنی ترین و جالب ترین استانهای ایران و در ردیف کلان استانهای مورد توجه و علاقه محققان و گردشگران و مسافران داخلی و خارجی می باشد و پیوسته ارزشها و پتانسیل های موجود در آذربایجان مورد نظر کسانی است که به این دیار و سرزمین سفر می کنند.

در بررسی سابقه گردشگری و سیاحتی منطقه ارسباران در صدها سال پیش این منطقه بنا به گواهی و روایت تاریخ سیاحان و مطالب مندرج در سفرنامه های جهانگردان اسلامی و اروپایی بیش از سایر شهرهای ایران مورد توجه قرار گرفته است. حالا که امکانات بالقوه در اختیار این منطقه است و طبیعتش بسیار زیبا و آثار تاریخی اش ارزشمند و در ردیف میراث جهانی قرار دارد و غذا و آداب و رسوم و سنت هایش دلپذیر است. باید این منطقه  را بهتر از آ ن چه هست آماده پذیرش جهانگردان نمود. و در هر شرایطی امکانات لازم را فراهم ساخت. تا سود بیشتری در کنار شناخت واقعی منطقه  عاید این شهرستان شود. پس با وجود این منابع غنی و توانمندی های منطقه توسعه صنعت جهانگردی در این منطقه امری  ضروری به نظر می رسد و بررسی موانع موجود بر توسعه این صنعت اهمیت این تحقیق را بیشتر می کند.

از میان برداشتن موانع و مشکلات موجود، در واقع راه را برای دستیابی به اهداف و مقاصد هموار می کند. یک برنامه ریزی دقیق در این راستا به دنبال یافتن راه حلهای منطقی و قابل اجرا برای حل مشکلات و معضلات است. چرا که محور اصلی اجرای برنامه های پیش بینی شده حذف موانع و مشکلات بازدارنده است . تنها از طریق رفع این دشواریها و معضلات است که صنعت جهانگردی شهرستان کلیبر جایگاه خود را خواهد یافت و هدفها و ایده آلها قابل دسترسی خواهد شد.

پس چنانچه این صنعت در شهرستان کلیبر گسترش یابد مزایای زیادی را از قبیل: گسترش زمینه اشتغال، توسعه و گسترش امور زیر بنایی ، رونق وایجاد درآمد بیشتری برای مردم کسب درآمد ارزی، متعادل کردن توزیع درآمدها و…. به دنبال خواهد داشت.

 

(۱-۴)-اهداف پژوهش:

۱-    به کاربردن اطلاعات و تکنیک های بدست آورده در دوره کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی

۲-    توجه و شناخت مشکلات و تنگناهای شهرستان کلیبر به عنوان یک منطقه از نظر توریستی ا عم از توریست گذری و توریست اقامتی

۳-    بررسی وضع موجود و شناخت توانها و پتانسیل های شهرستان کلیبر اعم از طبیعی، تاریخی، فرهنگی، مذهبی، اقتصادی و اجتماعی.

۴-    شناسایی عوامل مؤثر بر جذب و دفع جهانگردان به شهرستان کلیبر

۵-    دست یابی به علت هایی که موجب شده است صنعت جهانگردی شهرستان کلیبر نسبت به سایر شهرهای ایران چندان رونقی نداشته باشد در حالیکه منطقه شهرستان کلیبر نسبت به اکثر شهرهای ایران دارای قدمت تاریخی و  جاذبه های جهانگردی فراوانی است.

 (۲-۱)-تعریف مفاهیم:

 (۲-۱-۱)-  تعریف لغوی جاذبه: در فرهنگ عمید به معنی جذب کننده، به خودکشنده، نیرویی که اجسام را به طرف خود می کشد (عمید، حسن، ۱۳۴۳، ص۴۴۹)

در فرهنگ دهخدا به معنی محبت، کشش، قوه ای است که ملکولها بوسیله آن به سوی یکدیگر کشیده می شوند (دهخدا، علی اکبر ۱۳۳۸، ص ۶۴۴۳)

 

(۲-۱-۱)-تعریف لغوی موانع:

در فرهنگ عمید به معنی جمع مانع می باشد (عمید، حسن ۱۳۴۳، ص ۱۱۳۰)

در فرهنگ دهخدا به معنی چیزهایی که بازدارنده و ممانعت کننده است. کسی را از کاری و هر آنچه مانع اجرای کاری گردد. بازدارنده از پیشرفت امور می باشد (دهخدا، علی اکبر ۱۳۳۸، ص ۱۹۲۰۷)

جذب در فرهنگ دهخدا به معنی ضد دفع ، کشیدن و به سوی خودکشیدن می باشد.

     موانع جذب به معنی یک سری از عواملی که باعث عدم جذب می شود (همان منبع ص ۱۹۲۰۷)

 

(۲-۱-۳)-تعریف لغوی جهانگرد (توریست):

  در فرهنگ عمید به معنی سیاح، جهان نورد، کسی که در شهرها و کشورها بگردد و سیاحت کند (عمید، حسن ۱۳۴۳، ص ۴۷۹)

  در فرهنگ دهخدا به معنی سیاح، جهان گردنده، آن که در اقطار عالم بسیار سفرکند (دهخدا، علی اکبر ۱۳۳۸،   ص ۶۹۶۱)

  در فرهنگ معین به معنی  جهانگردنده ، آن که در شهرها و کشورها به سیاحت می پردازد. (معین،  محمد ۱۳۷۱، ص ۱۲۵۸)

(۲-۴-۱)-تعریف جهانگرد از دیدگاههای مختلف:

اریک کوهن جهانگرد یا گردشگر را چنین بیان می کند یک مسافر داوطلب و موقت که امید لذت بردن از یک تجربه متنوع و تازه طی سفر دوسره نسبتاً طولانی و غیر تکراری به مسافرت می پردازد. (لی، جان ۱۳۷۸، ص ۵)

در یکی از نخستین کتبی که در مورد جهانگردی در سال ۱۹۳۳ (f.w. ogivie) انتشار یافت جهانگرد به کسی اطلاق شده است که دو شرط در باره او مصداق داشته باشد: اول آنکه از محل اقامت خود برای مدتی کمتر از یک سال دور بوده دوم آنکه در محل جدید کسب درآمد ننماید. (الوانی، مهدی و همکاران ۱۳۷۳، ص ۱۸)

در سال ۱۹۳۶ در کتاب صنعت گردشگری (A.j. norval) جهانگرد به عنوان فردی که با هدف و کاری غیر از آنچه در موطن خود دارد به کشور دیگری وارد شده و در آنجا بخشی از درآمد خود را هزینه می کند تعریف شده است (همان منبع ص ۱۸)

جهانگرد یا گردشگر مقصود کسی است که دست کم یک شب در یک اقامتگاه عمومی یا خصوصی در محل مورد بازدید به سر برد. (گی چاک وای و همکاران ۱۹۹۷ ص ۳۲)

در یکی از تعاریف کمیته متخصصین آمار جامعه ملل، جهانگرد به کسی اطلاق شده که کشور محل اقامت خود را حداقل به مدت ۲۴ ساعت ترک گفته و درکشور دیگری اقامت گزیند. در این تعریف افراد زیر جهانگرد محسوب   می شوند.

۱-   اشخاصی که برای تفریح، حفظ سلامتی یا به دلایل خانوادگی و از این قبیل سفر می کنند.

۲-   افرادیکه به منظور شرکت در جلسات ویا به سمت نماینده (علمی، ا داری، سیاسی، مذهبی، ورزشی وغیره ) مسافرت می نماید.

۳-   کسانی که برای امور بازرگانی مسافرت می نمایند.

۴-   افرادی که با کشتی به کشوری وارد می شوند و لو آنکه مدت اقامتشان کمتر از ۲۴ ساعت می باشد.

 

در تعریف  مذکور افراد زیر جهانگرد به شمار نمی آیند:

۱-    اشخاصی که با قرارداد کار و یا بدون آن برای گرفتن کار یا شغلی وارد کشور دیگری می شود.

۲-    اشخاصی که به منظور اقامت دائمی وارد کشوری می شوند.

۳-    دانشجویان و جوانانی که در مدارس یا دانشگاهها و پانسیون ها هستند.

۴-    ساکنین یک منطقه مرزی و اشخاصی که در یک کشور ساکن بوده و در کشور مجاور به کار مشغولند.

۵-    مسافرانی که به طور عبوری از کشوری می گذرند ولو آنکه مدت اقامتشان بیشتر از ۲۴ ساعت باشد (الوانی، مهدی و دهشتی زهره ۱۳۷۳، ص ۱۹ و ۲۰)

سازمان جهانی جهانگردی (w.t.o) جهانگرد را چنین تعریف می کند: جهانگرد (توریست یا سیاح) شخصی است که به کشور یا شهری غیر از محیط زیست عادی خود برای مدتی کمتر از ۲۴ ساعت و بیشتر از یکسال نباشد، سفر کند و قصد او از سفر تفریح، استراحت، ورزش، دیدار اقوام، کسب و کار، مأموریت، شرکت در سمینار یا کنفرانس، معالجه، مطالعه، تحقیق یا فعالیتهای مذهبی باشد. (شایان، سیاوش و… گروه مؤلفان ۱۳۷۷، ص ۱۹۵)

کتاب سازمان جهانی جهانگردی ۱۹۹۷ ص ۲۴ جهانگرد را چنین تعریف می کند: جهانگرد کسی است که برای مدت زمانی دست کم یک شب و نه بیش از یکسال به کشوری غیر از وطن یا محل سکونت معمولی خود مسافرت  می کند و هدف اوکارکردن و پول درآوردن در آن کشور نیست. این تعریف شامل کسانی می شودکه برای تفریح، گردش وگذراندن روزهای تعطیل، برای دیدار دوستان و بستگان، برای کارهای تجاری و حرفه ای، برای درمان، برای زیارت و یا برای تأمین هدفهای دیگر به مسافرت می روند. (گی چاک وای و همکاران ۱۹۹۷، ص ۲۰۵)

 

(۲-۲-۱)-تعریف لغوی جهانگردی:

در فرهنگ عمید به معنی سیاحت و گردش در کشورها و شهرهای دنیا می باشد. (عمید، حسن ۱۳۴۳، ص ۴۷۹)

در فرهنگ دهخدا به معنی عمل و شغل جهانگرد، سیاحت می باشد. (دهخدا،  علی اکبر ۱۳۳۸، ص ۶۹۶۱)

در فرهنگ معین به معنی در اقطار عالم سفرکردن و شناخت می باشد. (معین، محمد ۱۳۷۱، ص ۱۲۵۸)

 

(۲-۲-۲)-تعریف جهانگردی از دیدگاههای مختلف:

جهانگردی به سفری موقتی و کوتاه اطلاق شده که ضمن آن جهانگرد به منطقه ای خارج از محل سکونت و کار خود به منظور سیرو سیاحت سفر می کند. (الوانی، مهدی و دهدشتی شاهرخ، زهره ۱۳۷۳، ص ۱۹)

صنعت جهانگردی، گردشگری عبارت است از گروهی از فعالیتهای اقتصادی که در مجموع بزرگترین صنعت جهانی را تشکیل می دهد و برای سرمایه گذاری و رشد یکی از عواملی است که بیشترین انگیزه را بوجود می آورد. جهانگردی (Tourism) یا گردشگری کارهایی است که فرد در مسافرت و در مکانی خارج از محیط عادی خود انجام می دهد. این مسافرت بیش از یکسال طول نمی کشد و هدف تفریح، تجارت یا فعالیتهای دیگر است. (گی، چاک وای و همکاران ۱۹۹۷، ص ۳۲)

سازمان جهانی جهانگردی (w.t.o) جهانگردی را در قالب بازدید کننده ، جهانگرد و کسی که به گشتهای کوتاه تفریحی می رود تعریف کرده است بازدیدکنندگان (Visitors) کسانی هستند که به کشور دیگری غیر از کشور محل اقامت خود وارد می شوند و مقصودی به  غیر از آنچه در کشور خود داشته اند پی گیری می نمایند. این گروه شامل جهانگردان و نیز کسانی که به گشتهای کوتاه تفریحی می روند می شود. جهانگردان کسانی هستند. که حداقل یک شب و بیش از یک شبانه روز را در کشور مقصد می گذرانند و هدفشان سرگرمی و تفریح، سلامتی و کسب آرامش، مطالعه، زیارت و غیره می باشد. مسافران گشت های تفریحی کوتاه نیز کسانی هستند که کمتر از یک شبانه روز را با هدف سرگرمی و تفریح صرف سفر می نمایند. (الوانی،مهدی و دهدشتی شاهرخ،زهره۱۳۷۳،ص۲۰)

جهانگردی مجموعه و منظومه ای متشکل از جهانگرد و عرضه کننده خدمات وکالا، دولت و  جامعه، میزبان می باشد که با یکدیگر در تعامل و ارتباط بوده و هدف جذب و جلب جهانگردان را دنبال می کند. جهانگردی، ترکیبی از فعالیتها، خدمات، سیاستها، خط مشی ها، ضوابط، فرهنگها و کالایی است که برای تحقق یک سفرسیاحتی ضرورت دارد. به عبارتی دیگر جهانگردی صنعتی چند بعدی است که دربرگیرنده هتل ها، مهمانسراها، رستوران ها، مراکز تفریح، جاذبه های جهانگردی، سیستم حمل ونقل، واحدهای خدمات جهانگردی و واحدهای دیگر است که مجموعاً جهانگردی را در یک کشور شکل می دهد. (همان منبع ص ۲۱)

(۲-۲-۳)-تعریف انواع مختلف جهانگردی:

۱-    جهانگردی یا گردشگری (Tourism) کارهایی است که فرد در مسافرت و در مکانی خارج از محیط عادی خود انجام می دهد. این مسافرت بیش از یک سال طول نمی کشد و هدف تفریح، تجارت یا فعالیتهای دیگر است.

۲-    جهانگرد یا گردشگر (Tourist) مقصود کسی است که دست کم یک شب در یک اقامتگاه عمومی یا خصوصی در محل مورد بازدید به سر می برد.

۳-    گردشگر یک روزه (Same pay visitor) مقصود کسی است که یک روز به مکان دیگری می رود. ولی شب را در آنجا نمی گذراند.

۴-    دیدارکننده (Visitor) کسی است که به مکانی غیر از محیط معمولی خود مسافرت می کند کمتر از دوارده ماه متوالی در آنجا به سر می برد و هدف اصلی از این مسافرت این نیست که در مکان مورد بازدید در ازای دریافت پول کار کند.

۵-    مسافر (Traveler) کسی است که بین دو یا چند نقطه مسافرت کند.

(۲-۲-۴)-اشکال عمده جهانگردی:

 با توجه به طول مسافرت، نوع تأسیساتی که به خدمت گرفته می شود. فصل و چگونگی سازماندهی مسافرت، همچنین انگیزه های گوناگون که موجب پیدایش یک جریان توریستی
می شوند. می توان اشکال مختلفی از جهانگردی را از یکدیگر تمیز داد:

۱-    جهانگردی تفریحی واستفاده از تعطیلات: این نوع جهانگردی شامل افراد یا گروههای است که در جهت استفاده از تعطیلات، تفریح، استراحت، استفاده از آب وهوای دلپذیر، گشت و گذار در طبیعت و…. از محل اقامت خود به مسافرت می روند.

۲-    جهانگردی اجتماعی: در این جهانگردی عمدتاً هدفهای  اجتماعی، مردم شناسی، جامعه شناسی و امثال آن مورد نظر است. دیدار و آشنایان خویشاوندان نیز از نوع جهانگردی اجتماعی به شمار می آید.

۳-    جهانگردی فرهنگی و آموزشی: این نوع جهانگردی برای آشنائی با میراث های فرهنگی و هنری، آداب و رسوم، بناها و آثار تاریخی با هدفهای آموزشی، تحقیقاتی و پژوهشی صورت می گیرد. توریست هایی که در این گروه قرار دارند توریست و جهانگرد کاوشگر نامیده می شود.

۴-    جهانگردی سیاسی: مسافرت به منظور شرکت در اجلاس و مجامع بین المللی، کنگره ها و سمینارهای سیاسی، جنبش های ملی و مذهبی، مراسم ویژه مانند: تدفین رهبران و شخصیتهای سیاسی، پیروزی رهبران احزاب و به حکومت رسیدن آنها و نظایر آن جهانگردی سیاسی خوانده می شود.

۵-    جهانگردی بازرگانی: شرکت در بازارهای مکاره،نمایشگاههای کالا،بازدید از کارخانه ها و…..

۶-    جهانگردی درمانی: معالجه پزشکی با تغییر آب و هوا، استفاده از آبهای گرم معدنی، گذراندن دوره نقاهت و….

۷-    جهانگردی مذهبی: این نوع از جهانگردی یکی از رایجترین اشکال جهانگردی در سراسر جهان است.جاذبه های مذهبی، زیارتگاهها واماکن مقدسه هر ساله تعداد زیادی از جهانگردان را به سوی خود جلب می کنند.

۸-    جهانگردی ورزشی: هر نوع مسافرتی که به منظور فعالیتهای ورزشی باشد جهانگردی ورزشی نامیده می شود. مانند اسکی، پیاده روی، کوه پیمایی، شکار، کوهنوردی، دوچرخه سواری، شنا و شرکت در مسابقات ورزشی و تماشای مسابقات و امثال آن.

 

(۲-۲-۵)-انواع مسافرت:

۱-    مسافرت ها درون حوزه ای (Domestic tourism): یعنی افراد ساکن به عنوان دیدار کننده در درون یک حوزه انجام می دهند.

۲-    مسافرت های درون مرزی (In bound tourism): یعنی افراد غیرساکن به عنوان دیدار کننده در درون یک  حوزه خاص مسافرت کنند.

۳-    مسافرت های برون مرزی (Out abound tourism) : یعنی افراد ساکن برای دیدار از نقاط مختلف حوزه ای غیر از حوزه خودشان مسافرت کنند.

     پس می توان در یک کشور اصطلاحات (بومی)، (درون مرزی) و (برون مرزی) را به شیوه های مختلف در هم ترکیب کرد و طبقه بندی زیر را به وجود آورد:

۱-    مسافرت های داخلی (Internal tourism) شامل مسافرت های درون حوزه ای و درون مرزی می شود.

۲-    مسافرت های ملی (National tourism) شامل مسافرت های درون حوزه ای و برون مرزی می شود.

۳-    مسافرت های بین المللی (International tourism) شامل مسافرت های درون مرزی و برون مرزی می شود.

(۲-۲-۶)-انواع کلی جهانگردی:

۱-    جهانگردان خارجی، کسانی هستند که از خارج وارد یک کشور می شوند.

۲-    جهانگردان داخلی: افرادی هستند که در داخل کشور خودشان به مسافرت می روند. (شایان، سیاوش….گروه مؤلفان ۱۳۷۷، ص ۱۹۵)

پرویز دیبائی در کتاب خود جهانگردی را به سه دسته تقسیم می کند:

۱-    جهانگردانی که از خارج وارد کشور می شوند.

۲-    جهانگردانی که اهل یا مقیم آن کشورند. و در داخل کشور مسافرت می کنند.

۳-    جهانگردانی که اهل کشوری هستند. و به خارج از کشور خود سفر می کنند.

اثرات جهانگردی داخلی: ۱- جلوگیری از خروج ارز وایجاد توازن در تراز پرداختهای کلی و پرداختهای جهانگردی ۲- ایجاد ارتباط فرهنگی در سطح ملی برای تأمین وحدت ملی بیشتر.

    جهانگردی داخلی به طور کلی یک ابزار مؤثر در دست برنامه ریزان اقتصاد ملی است. زیرا اولاً به طوری که گفتیم با جلوگیری از خروج ارز بر ثروت کشور می افزاید و ثانیاً یک عامل مهم سیاست توزیع مجدد درآمدها و جریان بیشتر و سریع تر پول و ایجاد رونق و اشتغال بیشتر در بخش خدمات وکالاهاست. طبیعی است که سفر به عنوان تفریح زمانی عمل می گردد که موضوع حداقل تأمین ضرورتهای اساسی زندگی نباشد اگر فردی از افراد جامعه نیازهای اولیه زندگی خوش را در حد متعارف تأمین نکرده باشد اندیشه مسافرت به عنوان تفریح را نمی توان در سر بپروراند. بر این اساس تنها خانواده های مرفه که دارای درآمد بیشتردارند. قاعدتاً اقدام به سفر می نمایند. و هزنیه هایی که به عمل می آورند در حقیقت جزو وسایل مستقیم و مؤثر سیاست توزیع مجدد درآمدهاست. و چون این هزینه ها به مصرف خدمات وکالاهای داخلی می رسند ناچار در جریان بازار کالا و پول داخلی وارد شده و به همین ترتیب دست به دست  می گردد و موجب سرعت جریان پول می شود.

موج سفرهای داخلی خدماتی تازه پدید می آورد. وخدمات موجود را رونق و تحرک می بخشد و خدمات حمل و نقل و کلیه خدمات وکالاهای وابسته به آن نظیر خدمات تعمیراتی، انرژی و سوخت و یا خدمات تأسیساتی و  وابسته های آن مانند: هتل، متل، اردوگاه، رستوران، چایخانه، صنایع دستی وغیره …. توسعه خاصی می یابد.

 

آثار فرهنگی و اجتماعی جهانگردی:

آثار فرهنگی اجتماعی جهانگردی از سه زاویه قابل بررسی است.

۱-    آثار فرهنگی- اجتماعی جهانگردی بر مقصد: مقصد تا چه حد توانایی جذب تعداد معینی جهانگرد را داراست.

۲-    آثار فرهنگی- اجتماعی جهانگردی بر کسب زندگی: اثری که دیدارکنندگان بر ارزشها و سبک زندگی مردم محل می گذارند.

۳-    آثار فرهنگی- اجتماعی جهانگردی بر هنرها: نفوذ واثر دیدارکنندگان بر هنرهایی نظیر نقاشی، مجسمه سازی، تئاتر، معماری، صنایع دستی و غیره.

این سه اثر پیامدهای مثبت زیر را به همراه دارند:

۱-    تعداد دیدار کنندگان باعث رونق اقتصاد محل می شود. دیدارکنندگان ثروت و شغل ایجاد می کنند و موجب بهبود در تأسیسات زیربنایی محلی می شوند و تسهیلات و خدمات جدید را پایه ریزی می کنند و دیگر انواع سرمایه گذاری را برمی انگیزند.

۲-    جهانگردی تماس وارتباط بیشتری با دنیای بیرون ایجاد می کند. فرایند بین المللی شدن را تقویت و جریانهای دو طرفه اطلاعات را تشویق و تحریک می کند. تبادل فرهنگی را ارتقاء می دهد. منجر به واردات کالاها و خدمات بیشتر می شود و به طور کلی تمامی حیطه تجارت و ارتباطات را توسعه می دهد.

۳-    جهانگردی مخاطبان و شیفتگان جدیدی را برای هنرهای ملی (موسیقی، تئاتر، صنایع دستی) ایجاد می کند. جهانگردی همچنین اثر غیرمستقیم قابل توجهی بر همه تبلورها وتجلی های هنری دارد. (از جمله بر ادبیات، نقاشی، معماری)

این آثار ممکن است در  جهت منفی نیز عمل کنند:

۱-    ممکن است مقاومتهایی در برابر تغییر در ارزشها وسبک زندگی صورت گیرد (این تغییرات نه فقط ناشی از ورود دیدارکنندگان به محل بلکه به سبب خود فرایند توسعه نیز هست).

۲-    ممکن است مخالفتهای با اثر نیروهای این بازار بر هنرهای سنتی و معاصر صورت پذیرد. (راجر، داس ویل ۱۳۷۸، ص ۱۸۹).

 

آثار جهانگردی:

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .