عنوان :

مقاله نگرشی نوین به نظریات سازمان و مدیریت در جهان امروز

تعداد صفحات : ۵۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مقاله حاضر شامل هشت فصل می باشد.فصل اول درباره ویژگی‎های دوره پیش‎نوین‎گرایی توضیح می دهد. مدیریت در تاریخ پرفراز و نشیب حیات بشری در اغلب به سه دوره تکامل تقسیم می‎شود: عهد قدیم (دوره باستان)، عصر قرون وسطی ، دوره انقلاب صنعتی یا مقطع آگاهی اداری

فصل دوم نوین گرایی در مدیریت را بیان می کند. تقسیم کردن دوران تحولات تفکرات انسان برحسب تغییر شرایط فرهنگی،‌ اقتصادی و اجتماعی به سه دوره اختیاری است و مرز یک دوره با دوره دیگر را نمی‎توان به طور قطع و یقین تعیین کرد. این سه دوره را می‎توان پیش صنعتی، صنعتی و فراصنعتی به شمار آورد.

در دوره پیش صنعتی، کشاورزی بخش قالب فعالیت اقتصادی است. محور تولید، بازوی انسانی است. نیروی فیزیکی شاخص عمده تعیین کننده قدرت تولیدی است و ارتقاء تولید از طریق بهبود فیزیکی انسانها به کمک بهداشت، تغذیه و امثال آن میسر است.

در دوره صنعتی، ‌بخش صنعت، برکل فعالیت اقتصادی تسلط دارد. با گسترش فعالیت‎ها در بخش صنعت، سایر بخش‎ها مثل کشاورزی هم تحت تأثیر قرار می‎گیرد و کشاورزی صنعتی می‎شود و توان تولید به مراتب بیشتر می‎شود.

در فراصنعتی،‌ بخش خدمات، بیشترین سهم را در کل تولید دارد. دانش محول تولید است که خود ماحصل تجربه و تفکر انباشته انسانهاست. تولید عموماً متکی بر عملکرد مغز انسانهاست.

فصل سوم مفهوم و فلسفه پسانوین‎گرایی، سازمان از دیدگاه پسامدرنیسم، اساس تفکر سازمانهای مدرنیسم عبارت بودند از، پست مدرنیسم در مدیریت  و مقایسه بین مدرنیسم و پست مدرنیسم را توضیح می دهد.  پست مدرن، فرانوین‎گرایی، فراتجددگرایی، پسانوین‎گرایی، پست مدرنیسم و فرا صنعتی. در رشته‎های گوناگون علمی مثل فلسفه، ادبیات،‌سیاست، هنر، ‌اقتصاد و علوم اجتماعی پست مدرن مطرح می‎باشد و طرح آن ناشی از آن است که نظریه‎های گذشته دارای کمال نبوده‎اند. با توجه به اینکه  سازمان و مدیریت، علمی است که از یافته‎های علوم مختلف مثل علوم انسانی و علوم تجربی استفاده می‎کند، این تعابیر وارد عرصه سازمان و مدیریت شده است و آن را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

زمینه به وجود آمدن فرانوین گرایی را می‎توان ایجاد بحران در مدرنیسم در اواسط قرن بیستم به علت از بین رفتن عمق فرهنگ مدرن و خمودگی عاطفی در این دوره دانست

فصل چهارم مفهوم و اهمیت بینش (چشم‎انداز)‌، عناصر مؤثر در بصیرت، ویژگی، اهمیت، رابطه بصیرت و عمل در نظام آموزشی و سطوح بینش را بیان می کند.چشم‎انداز، توضیح‎دهنده هر چیز اعم از فرهنگ، کسب و کار،‌ تکنولوژی و یا هر نوع فعالیت سازمان در آینده است. چشم‎انداز، ‌شامل استراتژی است.

فصل پنجم سازمان مجازی، سازمانی است که از طریق واگذاری فعالیت‎ها به سازمانهای دیگر و تأمین خدمات و کالا با همکاری واحدهای خارجی و اتحاد آنها، به وجود آمده است. تفاوت بارز این سازمانها با سازمانهای کلاسیک در استفاده گسترده از تکنولوژی اطلاعاتی نظیر اینترنت، باینت، پست الکترونیک و همچنین استفاده فراگیر از کامپیوتر و شبکه‎های کامپیوتر می‎داند.

فصل ششم سازمانهای یادگیرنده، اهداف سازمان یادگیرنده و مهارتهای لازم برای افراد در سازمان یادگیرندهرا توضیح می دهد. سازمان یادگیرنده الگوی منحصر به فردی ندارد. سازمان یادگیرنده نوعی نگرش یا فلسفه درباره چیزی است که سازمان بدان‎گونه است. نگرشی نقشی است که اعضای سازمان ایفا می‎کنند. سازمان یادگیرنده یک الگوی تغییر یافته است و راهی نوین برای اندیشیدن درباره سازمان می‏‎باشد.

فصل هفتم تعارض و کشمکش های سازمانی، اجزای تعارض، فلسفه‎های گوناگون تعارض ، سطوح تعارض سازمانی و فصل هشتم مدیریت کیفیت جامع، شاخص‎های اصلی، اصول چهاده‎گانه مدیریت کیفیت جامع از نظر دمینگ را بیان می کند. مدیریت کیفیت جامع را باید سیستمی در مدیریت دانست که انجام کارها به طور درست، پیوسته و در همه رده‎های سازمانی را تضمین می‎کند. آن طرح زیربنایی سیستم است که کیفیت لازم را برای سیستم دربردارد. مدیریت کیفیت جامع یک سیستم ساختاری برای رضایتمندی مشتریان و فراهم کنندگان داخلی و خارجی است، به وسیله فعالیت‎های منسجم محیطی، بهسازی مداوم، و موفقیت و پیشرفت‎هایی با توسعه، بهبود و نگهداری چرخه‎های ضمن تغییر فرهنگ سازمان است.

واژه های کلیدی: مدیریت، پیش‎نوین‎گرایی، ‎نوین‎گرایی، پسا‎نوین‎گرایی، بصیرت، سازمان های مجازی، سازمان های یادگیرنده، تعارض، مدیریت کیفیت جامع

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
فصل اول    ۲
پیش نوین گرایی    ۲
عهد قدیم    ۳
سومری‎ها    ۳
مصر باستان    ۴
چین باستان    ۴
یونان باستان    ۵
سقراط    ۵
افلاطون    ۵
ارسطو    ۶
ایران باستان    ۶
مدیریت بعد از اسلام    ۶
جمع‎بندی ویژگی‎های دوره پیش‎نوین‎گرایی    ۷
فصل دوم    ۹
نوین گرایی در مدیریت    ۹
خصوصیات قرون وسطی    ۱۰
مدرنیسم:    ۱۱
دستاوردهای مدرنیسم    ۱۱
تئوری سیستم‎ها    ۱۳
ویژگی سیستم:    ۱۳
انواع سیستم    ۱۳
ویژگی‎های تئوری:    ۱۴
فصل سوم    ۱۶
پسانوین گرایی در مدیریت    ۱۶
مفهوم و فلسفه پسانوین‎گرایی    ۱۷
سازمان از دیدگاه پسامدرنیسم:    ۱۷
اساس تفکر سازمانهای مدرنیسم عبارت بودند از:    ۱۷
پست مدرنیسم در مدیریت    ۱۸
مقایسه بین مدرنیسم و پست مدرنیسم    ۱۹
فصل چهارم    ۲۰
بصیرت و عمل    ۲۰
لزوم و اهمیت بینش (چشم‎انداز)‌    ۲۱
عناصر مؤثر در بصیرت:    ۲۲
ویژگی‎های بصیرت    ۲۲
اهمیت بصیرت:    ۲۳
رابطه بصیرت و عمل در نظام آموزشی    ۲۴
ویژگیهای مدیریت آینده‎نگر    ۲۴
سطوح بینش    ۲۴
فصل پنجم    ۲۶
سازمان های مجازی    ۲۶
ویژگی‎های سازمان مجازی    ۲۷
ادارات مجازی و سازمان مجازی و انواع آن    ۲۸
دانشگاه مجازی    ۲۹
دانشگاه مجازی در مقابل دانشگاه واقعی    ۳۰
ساختار دانشگاه مجازی    ۳۰
فصل ششم    ۳۱
سازمانهای یادگیرنده    ۳۱
سازمانهای یادگیرنده    ۳۲
اهداف سازمان یادگیرنده    ۳۲
سطوح حوزه‎های معرفتی فراگیری سازمانی    ۳۴
فعالیت‎های سازمان یادگیرنده    ۳۴
مهارتهای لازم برای افراد در سازمان یادگیرنده    ۳۵
راهبردهای گسترش سازمان یادگیرنده    ۳۶
فصل هفتم    ۳۸
تعارض و کشمکش های سازمانی    ۳۸
تعارض:    ۳۹
اجزای تعارض:    ۳۹
فلسفه‎های گوناگون تعارض    ۳۹
سطوح تعارض سازمانی    ۴۰
انواع تعارض سازمانی    ۴۱
دسته‎بندی دیگر از انواع تعارض‎های سازمانی:    ۴۱
راهبردهای مدیریت تعارض    ۴۲
فصل هشتم    ۴۳
مدیریت کیفیت جامع    ۴۳
مدیریت کیفیت جامع    ۴۴
شاخص‎های اصلی مدیریت کیفیت جامع    ۴۴
اصول چهاده‎گانه مدیریت کیفیت جامع از نظر دمینگ:    ۴۵
فناوریهای مدیریت و فناوریهای پشتیبانی در مدیریت کیفیت جامع    ۴۶
مشکلات پنج‎گانه مدیریت کیفیت:    ۴۶
فهرست منابع:    ۴۷

فهرست منابع:

 نگرشی نوین به نظریات سازمان و مدیریت در جهان امروز، غلامحسین حیدری تفرشی، رضا یوسفی سعید آبادی، اسدالله خدیوی.

مقدمه

مراحل اولیه زندگی بشر در این کره خاکی حالت طبیعی داشته است. گله‎های انسانی از طریق شکار، خوشه‎چینی یا غارت طبیعت، زندگی می‎کردند. آنان با ابزارسازی از دوره غارت طبیعت به دوره تولید خوراک رسیدند و بدین ترتیب تمدن بپر آغاز گردید. بشر با اختراع خط به جمع‎آوری تجربیات و ثبت و ضبط آنها پرداخت. گروه‎های اولیه به صورت کلان و قبیله‎ای شکل می‎‌گیرند. وضعیت اجتماعی آنان به صورت اشتراکی[۱] بوده است. نهادهای اجتماعی عصر حاضر مثل حکومت، مدرسه، اقتصاد، علم، هنر و جنگ هم با تحول گروه‎های کوچک یاد شده در طول تاریخ به وجود آمدند. نهادهای اجتماعی هر کدام دارای هدف یا اهدافی هستند که نیازهای انسان را برطرف می‎کنند. برای نیل به اهداف نهادها، ضرورتاً سازمان‎هایی شکل می‎گیرند (گلش فومنی، ۱۳۷۹).

مدیریت پدیده‎ای نوظهور نیست؟ بلکه عمر آن به درازای عمر تاریخ بشری می‎رسد. انسان در یک پیوستار تاریخی از زندگی انفرادی به زندگی قومی و از زندگی کشاورزی به حیات مدرن صنعتی و نهایتاً به زندگی پیچیده کنونی که با عناوین عصر اتم، الکترونیک، انفجار اطلاعات و عصر آدمهای مصنوعی از آن یاد شده است،‌ پانهاده است.

فصل اول:پیش نوین گرایی

مدیریت در تاریخ پرفراز و نشیب حیات بشری در اغلب به سه دوره تکامل تقسیم می‎شود:

۱) عهد قدیم (دوره باستان)

۲) عصر قرون وسطی

۳) دوره انقلاب صنعتی یا مقطع آگاهی اداری

 عهد قدیم

مدیریت در عهد قدیم به صورت آزمایش و خطا بوده است و هیچ شگرد خاصی جهت تبادل نظر افکار و تجارب نداشته است؛ بلکه به گونه‎ام خام و پرورش نایافته موجودیت داشته است.

پیش‎نوین‎گرایی از زمان حضرت آدم و حوا شروع می‎شود. تولید مثل، آموزش تغذیه، بهداشت و حفظ آنها و حاکمیت در آن دوره بیشتر سنتی بوده و تغییر در آن بسیار اندک روی می‎داده است.

 سومری‎ها

یکی از قدیمی‎ترین نوشته‎های بشری در زمینه مدیریت را می‎توان در آثار سومریان یافت.

سومری‎ها در ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد از روشهای مدیریت برای اداره و کنترل منابع مالی استفاده می‎کردند، و به ثبت و ضبط عملکرد مالی خود می‎پرداختند.

بیشترین تأکید در تمدن سومری‎ها بر اداره امور به وسیله کشیش‎ها و معابد و انجام امور کشاورزی استوار است. در اندیشه رامسس سوم و سلاطین تولمی اشاراتی به مسایل مدیریت شده است.

 مصر باستان

مصریان نیز  تمدن عظیمی را رقم زدند. ساختمان اهرام، با توجه به ابزار و تکنولوژی زمان خود یکی از بهترین نشانه‎های توان مدیریت و سازماندهی در ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد است.

 چین باستان

بدین طریق چینیان در بیش از سه هزار سال قبل با برخی از مفاهیم مدیریت نظیر سازماندهی،‌ تشریح وظایف، همکاری، روشهای ایجاد کارایی و کنترل آشنا بوده‎اند.

تخصص به وسیله چینیان باستانی مورد تأکید قرار می‎گرفت؛ بنابراین مشاغل جنبه ارثی داشت. چینیان برای اولین بار انتخاب افراد و نیروی انسانی را به وسیله امتحانات در ۱۲۰ سال قبل از میلاد آغاز کرده‎اند. آموزش در این  تمدن کهن بر محور اندیشه‎های دو شخصیت بزرگ استوار بوده است: یکی لائوتسه[۲] که آموزش  و پرورش را ثمره اندیشه و تعقل می‎دانست و بر زندگی روحی و شیوه فکری مناسب تأکید می‎کرد،‌و دیگر کنفوسیوس[۳] است که ‌آموزش و پرورش را فرآیندی در جهت محافظت از جامعه و نهادهای آن می‎دانست.

یونان باستان

آنان بیش از سایر ملل اندیشه خود را معطوف به مسایل مدیریتی نمودند.

در یونان نیز مانند سایر تمدنهای باستانی، مشاغل ارثی بوده و تخصص مورد توجه بسیار قرار می‎گرفته است. پایه‎های اولیه برنامه درسی امروز را باید در شیوه تعلیم و تربیت یونان قدیم جستجو کرد.

 سقراط

در مورد سقراط غیر از مکالمات او با شاگردش افلاطون، اطلاعات زیادی در دست نیست.

 افلاطون

به نظر افلاطون کمال اجتماعی مردم در پناه دولت و جامعه مدنی است و حکومت ویژه متفکران است. افلاطون در کتاب جمهوریت، جالب‎ترین توجیه نظری را از بحث تخصص و تقسیم کار ارائه داده است. به اعتقاد او وقتی شخصی یک کار می‎کند، آسان‎تر و بهتر و دقیق‎تر آن را انجام می‎دهد (صادق‎پور، ۱۳۷۴).

 ارسطو

ارسطو سعادت انسان را در پناه زندگی اجتماعی می‎داند. نظریات ارسطو ‎- شاگرد افلاطون‎- مکمل دیدگاه افلاطون نسبت به آموزش و پرورش است. ارسطو در کتابهای هفتم و هشتم خود به نام سیاست بر این باور است که آموزش و پرورش آزاد باید به رشد فردی توجه کند و در این مسیر گام بردارد. پرورش افراد توانا با نهایت به پیشرفت جامعه‎ای پیشرفته و توانمندی کشور می‎انجامد. از دیدگاه ارسطو سعادت خیر اعلی است.

ایران باستان

برای ساختن کاخهایی همچون پرسپولیس و نظایر آن و احداث هزاران کیلومتر راه شوسه به منظور ایجاد ارتباط بین پایتخت و نقاط مهم مملکت برای لشکرکشیها، نیاز به وجود مهندسان،‌کارشناسان، راهدارها، متخصصان و کارگران ماهر و نیمه ماهر بوده است که برای استخدام این نیروی انسانی و به کارگیری آنان و فراهم آوردن وسایل و امکانات، قطعاً سازمانهای متعدد با وظایف مختلف وجود داشته است.

مدیریت بعد از اسلام

در دین اسلام، قرآن کریم، مهم‎ترین و معتبرترین منبع اداره و رهبری امور است که روشنگر خط‎مشی‎های تصمیم‏گیری است. بعد از قرآن کریم، از منابع معتبر اسلامی برای درک شیوه اداره امور سازمانها، از عهدنامه‎ای که حضرت علی(ع) برای مالک اشتر نخعی فرماندار مصر نوشته است، می‎توان نام برد.

جمع‎بندی ویژگی‎های دوره پیش‎نوین‎گرایی

براساس آنچه گفته شد،‌ مدیریت پدیده نوینی که منشأ‌ و مبدأ پیدایش آن اروپا یا آمریکا باشد،‌نیست؛ بلکه پدیده‎ای است که جامعه بشری از ابتدای پیدایش با آن روبه‎رو بوده و تمدنهای گذشتته در تکوین آن نقش سازنده‎ای داشته‎اند.