عنوان :

مقاله بررسی رابطه تحقیق و پژوهش و افزایش انگیزه و پیشرفت

تحصیلی در دانشجویان

تعداد صفحات : ۸۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

رمز توسعه و پیشرفت جوامع توسعه یافته (بویژه کشورهای غربی) را توجه به امر پژوهش و تحقیق دانسته و به این امر اشاره کرده که توسعه ی همه جانبه ی هر کشوری  ، چه در زمینه ی اقتصادی ، چه در زمینه ی اجتماعی و یا در هر زمینه ی دیگری ، شروع کار و فعالیت بر پایه ی تحقیقات است .

و این نکته نیز تصریح شده است که پژوهش و تحقیق نه تنها پایه و اساس هر کار و فعالیتی باید باشد ، بلکه ماهیت پژوهش و اهمیت دادن به آن در هر زمان و هر موقعیتی به افراد آن جامعه تحرک می بخشد . البته همه ی این ها زمانی مفید خواهد بود و بازده مورد انتظار را خواهد داشت که پژوهش و تحقیقاتی که انجام می شود با شرایط جامعه همخوانی داشته و با کار و پدیده ی تکنولوژی و صنعت هماهنگ باشد .

بعلاوه به این نکته نیز اشاره می شود که تنها توجه به تکنولوژی و صنعت در پژوهش    نمی تواند کفایت کند . بلکه پژوهش و تحقیق باید به دانش آفرینی و انتقال این دانش بپردازد و در بین افراد جامعه و درست تر بگوئیم در بین اطلاعات و دانش های مختلف تعامل و تبادل برقرار کند . در ادامه ی بحث به دانشگاه و آموزش عالی و رسالتی که در این زمینه دارند پرداخته شده است . دانشگاه نقش مهم و کلیدی در زمینه ی انجام تحقیق و پژوهش ، ایجاد انگیزه برای شروع به کار تحقیق ، حمایت از موضوعات مفید و مؤثر و فراهم کردن امکانات و بستر مناسب برای کار تحقیقاتی دارند .

هدف در این تحقیق که « آیا بین تحقیق و پژوهش دانشجویان پیام نور و افزایش انگیزه و پیشرفت تحصیلی آن ها رابطه وجود دارد؟ »

جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانشجویان ( دختر و پسر ) می باشند که در دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار مشغول به تحصیل می باشند و نمونه ی تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ۶۰ نفر بعنوان در نظر گرفته شد که از این تعداد ، ۴۰ نفر از دانشجویان دختر و ۲۰ نفر از دانشجویان پسر بودند . که با سال های ورودی مختلف و از رشته های مختلف شوند .

بنابراین رابطه ی تحقیق و پژوهش و افزایش انگیزه و پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور سبزوار تأیید می شود . و این نشان می دهد که انجام کارهای تحقیقی از طرف دانشجویان و از طرف دیگر اهمیت قائل شدن استادان و مسئولان دانشگاه برای اینگونه دروس باعث یادگیری بهتر و پایدارتر دروس از طرف دانشجویان می شود .

واژه های کلیدی: تحقیق،انگیزه،  پیشرفت تحصیلی، دانشجو، دانشگاه پیام نور

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات پژوهش   ۱
مقدمه   ۲
بیان مسئله    ۴
اهیمت و ضرورت پژوهش    ۵
اهداف پژوهش    ۷
سؤالات پژوهش    ۸
فرضیات پژوهش    ۹
انواع متغیر    ۱۰
تعریف مفاهیم و اصطلاحات اساسی    ۱۲
خلاصه فصل اول    ۱۵
فصل دوم : پیشینه ی تحقیق    ۱۷
مقدمه    ۱۸
تاریخچه ی تحقیق    ۲۰
ارائه ی نظریات درباره تحقیق    ۲۲
تحقیقات انجام شده    ۲۵
ویژگی های تحقیق از نظر تاک من    ۲۹
ویژگی های تحقیق از نظر جان بست    ۳۰
پیشرفت تحصیلی و عوامل مربوط به آن    ۳۲
خلاصه فصل دوم    ۳۴
فصل سوم : روش تحقیق    ۳۵
مقدمه    ۳۶
روش تحقیق    ۳۶
جامعه آماری    ۳۸
حجم نمونه و روش نمونه گیری    ۳۹
روش جمع آوری اطلاعات    ۳۹
روایی    ۴۰
روایی محتوایی    ۴۱
روایی بیرونی    ۴۲
پایایی    ۴۲
ضریب آلفای کرونباخ    ۴۳
ابراز جمع آوری اطلاعات    ۴۴
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات    ۴۵
خلاصه فصل سوم    ۴۹
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته های پژوهشی    ۵۰
مقدمه    ۵۱
تجزیه و تحلیل آماری    ۵۱
بررسی سؤالات پرسشنامه    ۵۲
بررسی فرضیات تحقیق    ۶۷
خلاصه فصل چهارم    ۶۹
فصل پنجم : خلاصه و نتیجه گیری    ۷۰
خلاصه فصل اول    ۷۱
خلاصه فصل دوم    ۷۳
خلاصه فصل سوم    ۷۴
خلاصه فصل چهارم    ۷۶
تفسیر نتایج تحقیق   ۷۸
پیشنهادات تحقیق    ۸۲
موانع و تنگاناهای تحقیق    ۸۳
منابع و مأخذ    ۸۴

منابع و ماخذ :

۱-   پاشا شریفی ، حسن ، شریفی ، نسترن ، روش های تحقیق در علوم رفتاری ، ۱۳۸۳  انتشارات سخن .

۲-  پروژه تحقیقاتی ، بررسی رابطه ی بین عزت نفس و پیشرفت تحصیلی             دانش آموزان دختر دوره ی راهنمایی شهر سبزوار در سال تحصیلی ۸۴ – ۸۳ ، مریم طبسی ، آبان ۸۳ .

۳-   جان بست ، روش های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری ، ۱۳۸۱ ، انتشارات رشد .

۴-   حافظ نیا، محمد رضا ، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی ، ۱۳۸۲ ، انتشارات سمت .

۵-   دفترچه دانشپذیری دوره کارشناسی فراگیر .

۶-   دلاور ، علی ، روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی ، ۱۳۸۳ ، انتشارات دانشگاه پیام نور .

۷-   دلاور ، علی ، روش های آماری در علوم تربیتی و روان شناسی ، ۱۳۸۳ ، انتشارات پیام نور .

۸-   ستاری ، جایگاه پژوهش در ایران ، ۱۳۷۱ ، انتشارات آگاه .

۹-   فرهنگ معین .

۱۰- قاسمی پور ، اقبال ، راهنمای عملی پژوهش در عمل ، ۱۳۸۱ ، انتشارات پژوهشکده تعلیم و تربیت .

۱۱- سیف ، علی اکبر ، اندازه گیری سنجش و ارزشیابی آموزشی ، ۱۳۸۴ ، نشر دوران

۱۲- مضطرزاده ، تحقیق و پژوهش ، ۱۳۷۵ ، انتشارات آگاه .

۱۳- مکنون ، مجله علمی و کاربردی پژوهش در علم و صنعت ، ۱۳۷۴ ، انتشارات دانشگاه صنعتی شریف .

۱۴- ملکی ،  مجله ی پژوهش و صنعت ، ۱۳۷۳ .

۱۵- نادری ، عزت الله ، سیف نراقی ، مریم ، روش های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی ، ۱۳۷۲ ، انتشارات دفتر تحقیقات و انتشارات .

۱۶- ورهرام ، فصلنامه ی سیاست علمی و پژوهشی ، ۱۳۷۳ .

۱۷- لاریجانی ، ف ، مروری بر تحقیق و پژوهش ، ۱۳۷۵ ، انتشارات مجله رهیافت .

مقدمه :

پژوهش و کنجکاوی از تمایلات طبیعی بشر است و میل به شناخت و ارضاء این حس موجب دست یافتن به مجهولات زیاری شده است ، و به همین دلیل بشر در قرن حاضر به پیشرفت های چشمگیری در تمامی زمینه های علمی دست یافته است . اصول و قوانین علمی عمدتاً حاصل پژوهش های قرن اخیر دانشمندانی است که روش های علمی را به کار گرفته و پژوهش های ارزنده ای انجام داده اند .

چنانکه اندکی دقیق تر بیندیشیم متوجه می شویم که رمز توسعه و پیشرفت دنیای غرب استفاده از پژوهش و بررسی های هستند و دقیق بوده است.

از سوی دیگر تتبع و پژوهش در عصر امروز بیش از هر زمان دیگر به شاخص اصلی تحرک دیرپای روابط اجتماعی بدل شده است .

پیش از ظهور عصر جدید ، پژوهش مداوم گروه نخبگان عموماً معطوف به مسائل ذهنی خود آنان بود . آن چه در عصر جدید پژوهش و تحقیق را به یک نهاد کارآمد اجتماعی بدل کرده است ، ارتباط یافتن آن با کار و پدیده ی تکنولوژی و صنعت است . اما در عنصری در خدمت کار فراتر می رود به طوری که جامعه ی مدرن امروز را دیگر بر محور نگاه قرن نوزدهمی کار تحلیل نمی کنند و دانش و تبادل اطلاعات شاخص عصر حاضر به شمار می رود .

به این ترتیب ، مطالعه ی وضعیت پژوهش و تحقیق در یک جامعه ، آشنایی با آن روی سکه میزان رشد و تحول نظام اجتماعی خواهد بود و در این راستا دانشگاه را می توان بعنوان سومین نهاد یا مؤسسه ی آموزشی تلقی کرد که از طریق فرایند همزیستی بین تدریس و پژوهش ، بوسیله ی خلق دانش نو به کمک پژوهش های گوناگون علمی قادر خواهند بود نیروی انسانی موجهی به جامعه تحویل بدهد . دانشگاه ها ناگریزند به مراکزی تبدیل شوند که همواره آموزش های مادام العمر ارائه دهند و چاره ای به جز رفع نیازهای آموزشی جامعه ی خویش نخواهند داشت . برای این منظور دانشگاه ها باید برای   فراهم سازی هر چه بیشتر منابع و امکانات و ایجاد بیشترین فرصت ها به اجبار بی چون و چرایی متصور شدند در بالاترین سطح آموزش به مثابه وظیفه ای که بر عهده ی سایر کارگزاران گذاشته شده است تا آن جا تلاش کنند که با مقاصد ، هدف ها ، صلاحیت ها و توانایی هایشان همخوانی پیدا کند[۱].

 بیان مسئله :

سیستم دانشگاه پیام نور به صورت آموزش از راه دور می باشد و به همین علت میزان کلاس هایی که برای دروس مختلف دانشجویان برگزار می شود نسبت به دانشگاه های دولتی و آزاد بسیار کم است و این کلاس ها بیشتر با هدف رفع اشکال دانشجو اداره     می شود . دانشجویان اغلب در زمینه ی یادگیری و مطالعه ی دروس متکی به توان و حافظه ی خود می باشند و کمتر در کلاس های درس حضور می یابند . از طرف دیگر ، اساتید نیز زمان بسیار کمی برای ارائه ی مطالب و تدریس دارند . بر همین اساس ، دروس عملی و پژوهشی نیز که نیازمند فعالیت دانشجو می باشد بسیار کم است .

هدف ما در این پژوهش پی بردن به این مطلب است که اگر دروس عملی با جدیت بیشتری از جانب اساتید و دانشجویان و همچنین مسئولان دانشگاه دنبال شود و بعلاوه ، میزان و تعداد این دروس افزایش یابد ، تا چه اندازه می تواند در بالا بردن انگیزه و گرایش دانشجویان به تحصیل و پیشرفت آن ها در این زمینه مؤثر باشد .

اولین فعالیت در هر پژوهش ، انتخاب مسئله است ، و اصولاً پژوهش با مسئله آغاز می شود . جان دیوئی اولین مرحله ی هر پژوهش را «احساس مشکل» می داند .

انتخاب مسئله و بیان آن یکی از جنبه های عمده ی پژوهش علمی است زیرا برای حل یک مسئله ، اول باید دقیقاً آن را شناخت و سپس اقدام به بیان آن کرد . مسئله یک    جمله ی سؤالی یا استفهامی است که می پرسد : چه رابطه ای بین دو یا چند متغیر وجود دارد ؟

در پژوهشی که قصد انجام آن را داریم مسئله ی مورد نظر به این صورت بیان می شود :

« آیا بین تحقیق و پژوهش دانشجویان پیام نور و افزایش انگیزه و پیشرفت تحصیلی آن ها رابطه وجود دارد؟ »

اهمیت و ضرورت پژوهش :

همانگونه که امروزه همه ی صاحبانظران و معلمان و حتی دانش آموزان و دانشجویان اعتقاد دارند و تصریح می کنند ، تدریس عملی و عینی مطالب درسی  از دوره ی ابتدائی گرفته تا تحصیلات عالی دانشگاهی می تواند به صورت کاملاً مؤثر در تثبیت یادگیری ها و همچنین کاربردی تر کردن آن ها تأثیر بسزایی داشته باشد . در واقع درگیر شدن یادگیرنده با موضوع درسی یا به بیان دیگر ، درگیر شدن یادگیرنده با یک مسئله در   زمینه ی درس مورد نظر و تلاش و تفکر برای یافتن راه حل آن مسئله و همچنین رعایت قواعد و اصول رسیدن به پاسخ یا نتیجه ی مورد نظر باعث می شود که هم یادگیری  مطالب بهتر و عمیق تر صورت بگیرد و هم اینکه این یادگیری در فرد درونی شده و به صورت پایدار در می آید . حتی در این راه ممکن است با مسائل یا سؤالات جدیدی روبرو شود و دوباره برای یافتن پاسخ آن تلاش و کنجکاوی کند . در واقع رسیدن به نتیجه و پاسخ مسئله ، پاداش و یا بهتر بگوئیم ، انگیزه ای می شود که یادگیرنده را به تلاش برای مسائل دیگر ترغیب می کند .

در زمینه ی موضوع مورد بررسی در این تحقیق ، همان طور که در بخش بیان مسئله گفته شد ، بعلت شرایط خاص تحصیل در دانشگاهی مثل دانشگاه پیام نور از نظر سیستم آموزشی و حتی فضای آموزشی ناکافی آن ، جای خالی اینگونه فعالیت های علمی و پژوهشی در اکثر رشته های تحصیلی کاملاً حس می شود . عدم وجود کارگاه ها و آزمایشگاه های کافی برای برخی رشته ها و همچنین عدم وجود منابع و کتب مناسب و کافی برای فعالیت های پژوهشی و بعلاوه کم اهمیت تلقی کردن دروس عملی و پژوهشی و سطحی گذشتن از آن ها از جمله مشکلات دیگری می باشد که در این زمینه وجود دارد .

انجام پژوهش ها و تحقیقاتی در این زمینه ،  اگر بصورت علمی و کامل انجام شود        می تواند در بهتر کردن شرایط دانشگاه پیام نور و از جمله مرکز سبزوار مؤثر باشد . امروزه اعتقاد همه بر این است که دانشجویان پیام نور توان علمی بالایی دارند و از نظر سطح دانش و نمرات درسی ، اگر بیشتر از دیگر مراکز دانشگاهی نباشد ، قطعاً کمتر نیستند .

پس اگر به دروس عملی و پژهشی (از جمله پروژه های تحقیقاتی ، دروس عملی و کارگاهی و آزمایشگاهی) بهای بیشتری داده شوند ، به جرأت می توان گفت که دانشگاه پیام نور و دانشجویان آن می توانند در بالاترین رده های علمی و تخصصی قرار بگیرند .

انتخاب این موضوع برای انجام پروژه ی تحقیقاتی (سمینار) چند علت داشته است :

الف ) علاقه ای که به این موضوع داشتم .

ب ) کمبودی که در پرداختن به اینگونه موضعات در تحقیقات دانشجویی حس کردم .

ج ) هر چند اندک و سطحی بتوانم دانشجویان و شاید مسئولین این دانشگاه را به تفکر در این زمینه وادار و تلاش کنم که حتی به اندازه ی ذره ای آن ها را به اهمیت و جایگاه تحقیق و پژوهش و دروس عملی و تأثیرش در یادگیری دانشجویان و بهتر شدن کار دانشگاه یا هر مؤسسه دیگری واقف کنم .

اهداف پژوهشی :

در انجام این پژوهش چند هدف دنبال می شود :

۱-   پی بردن به اینکه دانشجویان چقدر به انجام فعالیت های پژوهشی علاقه نشان     می دهند .

۲-   چقدر برای انجام پژوهیش انگیزه دارند.

۳-   تا چه حد معتقدند که پژوهش و تحقیق باعث یادگیری بهتر و پایدارتر آن ها     می شود .

۴-   انجام تحقیق و پژوهش را چقدر برای افزایش کارایی و بازده در شغل آینده شان مؤثر می باشد .

۵-   انجام تحقیق و پژوهش را چقدر در بهتر شدن موقعیت دانشگاه پیام نور مؤثر      می دانند .

۶-   انجام تحقیق و پژوهش چقدر می تواند علاقه و گرایش دانشجو را به رشته ی تحصیلی اش بیشتر کند .

۷-   انجام فعالیت های تتحقیقی تا چه حد باعث علاقه مندی داشنجو به ادامه ی تحصیل در مقاطع بالاتر می شود .

سؤالات پژوهش :

۱-  آیا بین افزایش فعالیت های پژوهشی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و افزایش انگیزه ی آن ها رابطه وجود دارد ؟

۲-  آیا بین افزایش فعالیت های پژوهشی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و پیشرفت تحصیلی آن ها رابطه وجود دارد ؟

۳-  آیا بین انجام فعالیت های پژوهشی و تحقیقی و علاقه مندی دانشجویان پیام نور مرکز سبزوار به ادامه ی تحصیلات در رده های بالاتر رابطه وجود دارد ؟

۴-   آیا بین انجام فعالیت های پژوهشی و یادگیری بهتر و پایدارتر موضوع مرتبط با تحقیق رابطه وجود دارد ؟

۵-   آیا بین انجام فعالیت های پژوهشی در دانشجویان پیام نور و افزایش دانش و تخصص آن ها رابطه وجود دارد ؟

۶-   آیا بین انجام تحقیق و پژوهش و علاقه مندی بیشتر دانشجویان دانشگاه پیام نور به رشته ی تحصیلی شان رابطه وجود دارد ؟

۷-   آیا بین انجام تحقیق و پژوهش و افزایش بازده در شغل آینده ی دانشجویان دانشگاه پیام نور رابطه وجود دارد ؟