عنوان :
مقاله لزوم معاشرت
تعداد صفحات :۴۳
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
در فصل اول مقاله درباره نماز می خوانیم که:
الاِمام الصادق (ع):لِِلمُصَلی ثَلاثُ خِصالٍ:«اِذا قام َفی صَلاتِه یَتناثرُ عَلَیهِ البرُُّمِن اَعناقِ السماءِ اِلی مَغرِقِ رَاسِهِ و تَحُفُ بِهِ المَلائکَهُ مِن قَدَمِیه اِلی اَعناقِ السّماء وَ مَلَکٌ یُنادی: ایّها المُصَلی لَوتَعلَمُ مَن تُناجی ما اتفَتَلتُ». امام صادق (ع)فرمودند:برای نماز گزار سه فایده است:۱-هر گاه به نماز می ایستد از بالای فضا تا فرق سر نیکویی ریزش دارد. ۲-فرشتگان از زیر پا تا اوج آسمان بر او احاطه دارند ۳-فرشته ای به او ندا می دهد که ای نمازگزار!اگر بدانی با چه کسی مناجات میکنی، هرگز راز ونیازت را نخواهی گسست.
ور ادامه به ضرورت اعتدال و میانه روی می پردازد. نظام عالم بر اساس هندسه ای دقیق و حساب شده، پی ریزی شده و آفرینش انسان نیز از قانون اعتدال مستثنا نیست، و این اصل باید به شکل کلی و فراگیر بر سراسر زندگی فردی و اجتماعی انسان حاکم باشد، زیرا رسیدن به کمال در صورتی میسر است که ارزشهای انسانی در حد متعادل و هماهنگ در وجود آدمی شکوفا شود و رشد نمایند. امام صادق (ع) در این زمینه فرموده اند:« ان القصد امر یحبه الله عز و جل و ان السرف ( امر) یبغضه الله عز و جل».
میانه روی چیزی است که خدای عز و جل آنرا دوست دارد و اسراف امری است که خدای عز و جل از آن نفرت دارد.
در فصل دوم به لزوم معاشرت در زندگی اشاره می کند. آدمی موجودی اجتماعی است و آرامش و گذران زندگی خویش را در کنار هم نوعان خود تامین میکند و همچنین با رفت و آمدها و تبادل نظر و اندیشه ی خود با دیگران به تکامل روحی دست خواهد یافت واستعدادها و تواناییهای گوناگونش را شکوفا می کند .عن ابی عبدالله (علیه السلام):« خَالِطُوا النّاسَ وآتُوهُم واَعیُنُوهُم ولا تُجانِبُوهُم وقُولُوا لَهُم کَما قالَ اللهُ تَعالی :وقُولُوا لِلناسِ حُسناً.» امام صادق(علیه السلام) فرمودند:با مردم بیامیزید در اجتماعاتشان شرکت کنید وآنانرا در کارها یاری نماید،منزوی نشوید واز جامعه کناره نگیرید وهمواره در معاشرت های اجتماعی دستور خداوند را بکار ببندید که فرموده است:با مردم به خوبی سخن بگویید و حسن خلق داشته باشید.
احتیاج بشر به حمایت وکمک دیگران منحصر به دوران ضعف وناتوانیش نیست بلکه این نیازمندی در تمام دوره های جوانی ومیانسالی و پیری زندگی وجود دارد زیرا بشر به قضای حکیمانه ی الهی اجتماعی آفریده شده است وقادر نیست یک تنه وبدون نیاز دیگران در صفحه یپیکار زندگی نبرد کند و خود به تنهایی برتمام مشکلات فائق آیدوادامه حیات دهد.
در فصل سوم مقاله درباره ارتباط با نسل جوان می پردازیم. هدایت وتربیت نسل جوان به لحاظ اهمیتی که دارد امروزه بیش از گذشته مورد توجه اندیشمندان جوامع مختلف قرار گرفته است. جوان دارای خصوصیات عاطفی،اجتماعی و جسمانی است. «جوان حادثه جوست،امر سخت را می پذیرد،دیگر ان که جوان فضیلت طلب است،میخواهد که از دیگران برتر باشد، میخواهد که در نظر سایرین عزیز باشد به همین جهت است که باید او را با دیده ی خاص نگریست، و نسبت به او توجهی خاص مبذول داشت حتی در نحوه ی تعلیم وتربیت وتفهیم به او با دیگران باید فرق گذاشت »
با توجه به این ویژگی ها ، شیوه ی رفتاری امام صادق (ع) با جوانان ،وهمچنین سخنان و دستورالعمل های ان حضرت برای جوانان وبر خورد با انان ،بهترین نسخه ی شفا بخش وراه گشاست . نگاه های مهربان ، بزرگداشت شخصیت ،توجه به استعداد و صلاحیت انان ،احترام به نیازهای فردی واجتمای ،رفتار محبت آمیز و حکیمانه وسرشار از عاطفه وخلوص ،موجب جذب جوانان بسوی ان حضرت بود ان حضرت به سرعت پذیرش سجایای اخلاقی در نوجوانان توجه کرده و به ابو جعفر می فرمایند:«علیک بالاحداث فانهم اسرع الی کل خیر ».بر تو باد تربیت نوجوانان ،زیرا انان زود تر از دیگران خوبی ها را می پذیرند.
در این مقاله به ذکر چند نمونه از شیوه ها و راه کارهای عملی برخورد و هدایت جوانان در پرتو گفتار و رفتار صادق ال محمد علیه السلام می پردازیم .
واژه های کلیدی: نماز، اعتدال، معاشرت، نسل جوان
فهرست مطالب
فصل اول ۱
در جستجوی گمشده ۱
گفته ها و نا گفته های نماز ۲
برترین عمل ۲
نماز رمز سعادت ۳
آثار وبرکات نماز ۳
نماز و رفع ناراحتی ۳
ارزش معنوی نماز ۳
نماز و بخشش گناهان ۴
نماز وسیله پرورش فضایل اخلاقی: ۴
شب زنده داری ۴
آثار نماز شب و شب زنده داری ۵
۳-سلامتی جسم ونورانیت چهره ۶
قرآن پناهگاه جوانان ۷
پناهگاهی همدوش قرآن (عترت) ۸
اعتدال و میانه روی ۹
ضرورت اعتدال ۹
میانه روی در عبادت ۹
۲-میانه روی در انفاق: ۱۰
اعتدال در خوراک ۱۰
اعتدال در خواب ۱۱
۴-اعتدال در مخارج زندگی : ۱۱
لزوم کوشش در تامین معاش ۱۲
دید الهی به ثروت اندوزی ۱۳
بهترین شغل ۱۴
فصل دوم ۱۵
لزوم معاشرت ۱۵
اخلاص در معاشرت ۱۵
آداب معاشرت ۱۶
۱-سلام سنت نیکوی اسلامی ۱۶
سلام نشانه برتری ۱۶
۲-خوش رویی ۱۷
۳- رعایت ادب ۱۸
۴- اجازه ورود ۱۸
۷- زیارت و صله رحم ۱۹
آثار مثبت صله رحم ۱۹
مرز صله رحم ۲۰
عیادت بیمار ۲۱
آداب عیادت بیمار: ۲۱
امانت داری ۲۲
امانتداری نشانه ی ایمان واقعی ۲۲
جوان ورفاقت ۲۳
میانه روی در دوستی ۲۴
آزمودن دوست ۲۴
بر خورد با پدر ومادر ۲۵
ترغیب به نیکی به پدر ومادر بعد از مرگ آن ها ۲۷
اخلاق سیاسی ۲۷
بایسته های اخلاق سیاسی ۲۷
نکوهش بی تفاوتی ۲۹
فصل سوم ۲۹
ارتباط با نسل جوان ۲۹
۱-تکریم منزلت و شخصیت دهی ۳۰
عشق به اولاد ۳۱
۱-رفتار نیکو و ملایم ۳۱
۲-آگاهی دادن در مسایل دینی ۳۲
۳-شناساندن آسیب های اجتماعی ۳۲
۴-تعدیل حس دوست خواهی یا حساسیت درباره دوستان ۳۳
۵-تشویق جوانان به عبادت وکارهای نیک ۳۴
اهمیت دادن به نماز فرزندان ۳۵
سفارش امام صادق(ع) در حال احتضار ۳۵
آموزش وترغیب به خواندن قرآن ۳۶
سعی در ازدواج فرزند ۳۷
فصل اول
در جستجوی گمشده
انسان بالفطره خدا یاب و خداجوست و این خدا جویی و خدا یابی در عمق جانش نهفته است، همه انسانها در گرفتاری و بن بست ها، خدایاب می شوند. هر انسانی عالم باشد یا جاهل، مرد باشد یا زن، جوان باشد یا پیر، با سواد باشد یا بی سواد، بطور ناخودآگاه در عمق جانش در جستجوی گمشده خویش است و گمشده ی او خداست.
بسیاری از مردم مخصوصا افرادی که ضد خدا هستند یا افرادی که دنیا چشم و گوش آنها را پر کرده است و بر دل آنها مسلط شده است، خیال می کنند که گمشده ی آنها دنیاست؛ اذا صد در صد در طلب دنیا می کوشند. مثلا یک جوان تصور می کند که گمشده ی او یک همسر است و در تشکیل خانواده می کوشد، اما وقتی که از این نظر ارضا شد و رسید به آنجا که می خواست، میبیند هنوز سیر نشده است، و آن آتشی که در عمق جان اوست و آن عطش روحی هنوز هم در او هست.
بسیاری از افراد عاقل تصور می کنند گمشده ی آنها علم است، لذا تا میتوانند درس می خوانند و تدزیس و مطالعه می کنند. اما هر چه علمشان بالاتر می رود می بینند آن عطش درونی که در عمق جان آنهاست هنوز هم هست.
بسیاری از عوام تصور می کنند که گمشده ی آنها پول است، با تمام قوا و از هر راهی به دنبال پیدا کردن پول می افتند همین شخص هر چه جلوتر می رود می بیند خبری نسیت و آن تشنگی هنوز در عمق وجودش است.
گاهی هم به ندرت، انسان در راه مستقیم قرار می گیرد، یعنی همان راهی که پیامبران راهنمایی کردند، این شخص بواسطه مبارزه با شیطان درون و برون و ریاضت های دینی، ناگهان گمشده اش را پیدا کی کند وسیر می شود نطیر تشنه ای که سیراب می شود.
«یا ایها الانسان انک کاده الی ربک کدحا فملاقیه »
ای انسان! تو در حرکتی، در یک حرکت پر رنج هم هستی بیا در راه مستقیم قرار گیر تا گمشده خود را پیدا کنی؛ گمشده ی تو خداست.
« انا لله و انا الیه راجعون»
ما از خداییم و به این دنیا آمده ایم تا برسیم به مقام قرب الهی.
اسلام و پیامبران آمده اند تا بگویند: انسان در عمق وجودش گمشده ای دارد و پیروی از دین انسان را به گمشده اش می رساند.
آیه دیگر در قرآن است که تقاضا دارم جوانان به آن دقت زیادی کنند
« الا بذکر الله تطمئن القلوب» ای انسان هیچ وهیچ کس نمی تواند تو را سیراب کند جز خدا.
جوانان عزیز اگر خدا باشد، صد در صد اطمینان نفس یعنی سیرابی و سیر دلی و سیر فطرتی خواهخد بود و در غیر این صورت، تشنگی، ولع، غم؛ غصه، دلهره و اضطراب خاطر و تشویش خاطر است. این آیه می گوید بیهوده این طرف و آن طرف نرو که سیر نمیشوی. البته نمی گوید درس نخوان بلکه باید خوب درس بخوانیم اما بدان که علم گمشده ی تو نیست باید درس بخوانی و از این راه به مردم و به وطن خدمت کنی و عقلت را سیراب کنی قرآن نمی گوید در دنیا کوشا نباش. امام صادق(ع) در این زمینه می فرمایند: کسی که آخرتش را فدای دنیا کند یا دنیا را فدای آخرت کند شیعه نیست.
گفته ها و نا گفته های نماز
برترین عمل
امام صادق(ع)فرمودند:«لَمّا سُئِلَ عَن اَفضَلَ الآعملِِ بَعدَاَلمَعرفَهِ:ما مِن شَیٍ المَعرِفَهِ یَعدلُ هذه ِالصَّلاهِ». امام صادق (ع) در پاسخ به سوال از بهترین عمل بعداز معرفت (خدا)فرمود:بعد از معرفت خدا هیچ چیز با این نماز برابری نمی کند.
اگر نماز تنها جنبه ی عبادی میداشت وبا دیگر شئون دیگر زندگی در ارتباط نبود،و باعث سعادت و خوش عاقبتی انسان نمی شد،هرگز از آن به عنوان برجسته ترین فضیلت انسانی بعد از شناخت خداوند سبحان یاد نمی شد.
در حدیث دیگری از امام صادق(ع)نقل شده که فرمودند:«اِنَّ طاعَهَ اللهِ خِدَمتُهُ فی الاَرضِ فَلَیسَ شیئٌ مِن خِدمَتِهِ یَعدِلُ الصِّلاهََ». طاعت خدا در زمین به خدمت کردن او،در روی زمین است، وهیچ خدمتی به او با نماز برابری نمی کند.
نماز رمز سعادت
ما اگر بخواهیم بفهمیم که چه چیزهایی بیشتر موجب سعادت انسان میشود،با ید ببینیم خدا بیشتر به چه چیزهایی تاکید کرده است،هر مطلبی که در قرآن، روایات ،کلمات اهل بیت(علیهم السلام) وسیره ی عملی آن ها بیشتر مورد توجه بوده ،معلوم می شود در تکامل انسان بیشتر موثر است. آیات زیادی ازقرآن کریم در مورد نماز است .روایات بیشماری نیز در مورد رعایت وقت نماز و حضور قلب در نماز و آداب نماز است .شاید در هیچ بابی در ابواب فقه ودستورات شرع ما این همه دستور نداشته باشیم که در مورد نماز داریم پس مهم ترین چیزی که انسان را ممکن است به سعادت برساند همین نماز است وباید به آن اهمیت داد.
آثار وبرکات نماز
پیشوایان وامامان ما از حدود ۱۴ قرن پیش به صور مختلف،ما را به ارزش درمان بخشی وسلامت زا ی نماز در درمان بسیاری از ناهنجاری های فکری و اشفتگی های روحی انسان ها آگاه کرده اند و اکنون که این اختلالات روانی وناراحتی ها در قرن بیست ویکم بیش از پیش دیده می شود،ارزش سفارشات آن ها در مورد محبوب ترین عمل نزد خداوند دو چندان شده است.
نماز و رفع ناراحتی
جوانان عزیز! در دنیایی که ما زندگی میکنیم پیچ وخم ها و مشکلاتی در پیش رویمان وجود دارد هر آن ممکن است اتفاقی پیش بیاید،یا مرضی دامن گیر انسان شود، تنها چیزی که میتواند به انسان نیرو دهد و قدرتش را زیاد کند نماز است. نماز میتواند مشکلات دنیایی انسان را بر طرف کند.سیره ی معصومین (علیهم السلام) واولیاء خدا این گونه بوده است که هر گاه در کارشان مشکلی پیش می آمد،به نماز پناه می بردند.
حدیث امام صادق (ع) گویای این مطلب است که می فرماید:« ما یَمنَعُ اَحَدَکُم اِذا دَخَلَ عَلَیهِ غَمٌ مِن غُمُومِ الدُّنیا اَن یَتَوَضَاَ ثُمَِّ یَدخُلَ المَسجِدَ ،َ یَر کَعَ رَکعَتَینِ یَدعُوا اللهَ فیهِما اَما سَمِعتُ اللهَ تعالی یَقُول:”واستَعینُوا بالصَبرِوالصَّلاهِ”».
چه مانعی دارد که چون یکی از شما اندوهی از غم های دنیا بر او در آمد،وضو بگیرد و به مسجد برود ودو رکعت نمز بخواند و برای رفع اندوه خود خدا را بخواند،مگر نشنیده ای که خداوند می فرماید:”به وسیله صبر و نماز استعانت بجویید”.
ارزش معنوی نماز
الاِمام الصادق (ع):لِِلمُصَلی ثَلاثُ خِصالٍ:«اِذا قام َفی صَلاتِه یَتناثرُ عَلَیهِ البرُُّمِن اَعناقِ السماءِ اِلی مَغرِقِ رَاسِهِ و تَحُفُ بِهِ المَلائکَهُ مِن قَدَمِیه اِلی اَعناقِ السّماء وَ مَلَکٌ یُنادی: ایّها المُصَلی لَوتَعلَمُ مَن تُناجی ما اتفَتَلتُ». امام صادق (ع)فرمودند:برای نماز گزار سه فایده است:۱-هر گاه به نماز می ایستد از بالای فضا تا فرق سر نیکویی ریزش دارد. ۲-فرشتگان از زیر پا تا اوج آسمان بر او احاطه دارند ۳-فرشته ای به او ندا می دهد که ای نمازگزار!اگر بدانی با چه کسی مناجات میکنی، هرگز راز ونیازت را نخواهی گسست.
نماز و بخشش گناهان
آثار نماز ابعاد مختلفی دارد،یک بعد آن،این است که نماز ،گناهان را از بین میبرد بعد دیگر این است که مانع انجام گناهان میشود، البته بستگی به خود نمازگزار هم دارد،اگر نمازش را کامل بجا آورد ،خداوند هم همه ی گناهان او را می بخشد.
نماز وسیله پرورش فضایل اخلاقی:
نماز وسیله پرورش اخلاق و تکامل معنوی انسان است؛ چرا که انسان را از چهام محدود ماده و چهار دیوار عالم طبیعت بیرون می برد، به ملکوت آسمانها دعوت می کند و با فرشتگان هم صدا و همراز می سازد، خود را بدون نیاز به هیچ واسطه در برابر خدا می بیند و با او به گفتگو بر می خیزد. تکرار این عمل در شبانه روز آن هم با تکیه روی صفات خدا، رحمانیت و رحیمیت و عظمت او خصوصا با استمداد از سوره های مختلف قرآن کریم بعد از حمد، که بهترین دعوت کننده به سوی نیکی ها و پاکی هاست اثر قابل ملاحظه ای در پرورش فضایل اخلاقی در وجود انسان دارد.
شب زنده داری
شب زنده داری یعنی بیدار بودن در شب برای عبادت و شب زنده دار کسی است که شب را بیدار بماند آن را به دعا و نماز به صبح برساند.
از آیات و روایات اسلامی بر می آید که در میان عبادات مستحبی، هیچ عبادتی به پای شب زنده داری نمی رسد و عبادت شبانه نزدیک ترین راه رسیدن به مقام قرب الهی است. از میان انبوه آیات و روایاتی که در این باره سخن گفته اند به ذکر چند نمونه بسنده می کنند: قرآن مجید، راز ونیاز شبانه را نشانه ی مومنان واقعی می داند و به توصیف حالات عاشقانه آنان پرداخته می فرماید: « تََََََََََََََََََتَجافِی جُنُوبُهُم عَن اَلمَضاجِعِ یَدعُونَ رَبَّهُم خَوفاً وَ طَمَعاً وَ مِمّا رَزَقناهُم یُنفِقونَ». پهلویشان شبانه از بستر تهی می شود و با بیم و امید، پروردگارشان را می خوانند و آز آنچه روزیشان کرده ایم می بخشند.
امام صادق (ع) می فرمایند:« رسول اکرم (ص) به امیرالمومنین (ع) فرمودند: سفارشهایی به تو دارم آن ها را حفظ کن! سپس فرمود خدایا او را یاری فرما! آن گاه فرمود: بر تو باد به نماز شب، بر تو باد به نماز شب،
بر تو باد به نماز شب.» در این حدیث رسول خدا (ص) بهترین و سودمند ترین عمل را، به بهترین انسان علی ابن ابی طالب (ع) سفارش کرده و سه بار بر آن تاکید فرموده است، این تاکید اهمیت و ارزش نماز شب را بیان می کند.
آثار نماز شب و شب زنده داری
آن چه بیان شد، نمونه هایی از فضیلت های بیشمار شب زنده داری است که هر فرد عاقل و مومنی را به آن ترغیب می کند و او را وا میدارد تا شب ها از خواب گران برخیزد و با معشوق واقعی به راز و نیاز بپردازد. آنان که حلاوت مناجات با او را بچشند آن را با هیچ لذتی مبادله نخواهند کرد.
شب زنده داران عاشق، آزادگان غیوری هستند که خدا را برای خدایی اش می پرستند و هیچ گونه چشم داشتی به ماسوالله ندارند، تنها به جمال دل آرای محبوب چشم می دوزند و از غیر او چشم می پوشند و پروردگارشان را نه از ترس دوزخ و نه به طمع بهشت بلکه چون او را شایسته پرستش یافته اند، می پرستند.
با این جال عبادتهای شبانه آثار ارزشمند دیگری نیز برای جوانان و جامعه در پی دارد که برخی از آن ها را به اختصار بیان می کنیم:
۱- پاداش وصف ناپذیر: در قرآن مجید کی خوانیم:«فَلا تَعلَمُ نَفسٌ ما اُخفِیَ لَهُم مِن قُرَّهِ اَعیُنٍ جَزاءً بِما کانُوا یَعلَمُونَ» هیچ کس نمی داند چه پاداش های مهمی که مایه روشنی چشم هاست برای آن ها نهفته شده این پاداش کار هایی است که می کنند.
این آیه پاداش شب زنداران را بیان می کند و حضرت صادق (ع) در تفسیر آن می فرمایند:
«هیچ کار نیکویی که بنده آنرا به جای آورد جز آن که پاداشی در قرآن برای بیان شده است مگر نماز شب که خداوند به علت عظمت آن ثوابش را بیان نکرده است».
این روایت تصریح می کند که شب زنده داری تاثیر مستقیم و عمیق در جسم و جام واخلاق و رفتار، حتی مقام معیشتی افراد دارد.
۲- آرامش روحی : امام صادق (ع) از پدرانش از رسول اکرم (ص) نقل می گند که فرمود:« ثَلاثَهٌ راحَهُ المُومِنِ، اَلتَهَجُدَ آخِرِ اَلَّیلِ وَ لِقاءُ اَلاِخوانِ وَ اَلاِفطارُ مِن الصِّیامِ». سه چیز است که مایه آرامش مومن است؛عبادت در آخر شب،دیدار برادران دینی و افطار روزه.
دانش پزشکی امروز نیز به این نتیجه رسیده است که شادابی وافسردگی وآرامش وناآرامی انسان پیش از آنکه تحت کنترل واراده ما باشد،تحت فرمان تغییرات مواد شمیایی در سلسله اعصاب مرکزی انسان است.به طور مثال افزایش یک ماده یشمیایی به نام “دوپامین” در بدن سبب میشود،انسان بدون آنکه خود بخواهد،دچار نا آرامی وافسردگی شود و کاتهش این ماده نیز سبب شاد شدن غیر عادی انسان می شود.
از جمله این مواد شمیایی بدن که به طور غیر ارادی سبب شادی انسان می شود وبه او شعف ونشئه یبی نظیر می بخشد،”کورتیزول”می باشد،این میزان این ماده در ساعات سحرگاهی افزایش می یابد. در صورت بیداری انسان در این ساعات،لذت وشعف سر مست کننده ای نصیب او می شود که بی شک بر زندگی او در تمام طول روز تاثیر گذار است.
افزایش کورتیزول در ساعات سحر وارتباط آن با سر خوشی صبحگاهی،که امروزه از مسلمات پزشکی است در واقع توجیه قابل توجهی بر همه مضامینی که در فرهنگ ادب وعرفان پیرامون “اسراروفواید نماز شب”معرفی می شوند، ارائه میدهد.
به این ترتیب واضح است،نماز شب وشب زنده
داری برای انسان شادی وشعف وآرامش به ارمغان می آوردو افسردگی ودل مردگی وناآرامی را از جان او می زداید.بنابراین در جامعه ی امروز که تنش ها ومشکلات گوناگون باعث بر هم زدن آرامش افراد شده است و افسردگی ها ونا آرامی را گریبان گیر جوانان نموده است،یکی از بهترین راه های ایجاد آرامش روحی شب زنده داری و خواندن نماز شب است.
۳-سلامتی جسم ونورانیت چهره
قالَ الصادقُ (علیه السلام): «عَلَیکُم بِصَلاِهِ اللّیلِ فَانَّها سُنَهُ نَبِیِکُم و دَآبُ الصّالِحینَ قَبلِکُم وَمَطرَدَهُ الدّاءِ عَن اَجسامِکُم ».ملتزم نماز شب باشید که سنت پیامبران و عادت شایستگان پیش از شماست و بیماری ها را از جسمتان بیرون می کند.
ودر حدیثی دیگر امام صادق(ع) می فرمایند: نماز شب چهره را زیبا و اخلاق را نیکو ،بو را خوش ،روزی را فراوان وقرض را ادا می کند غم را می زداید و دیده را جلا می بخشد.
دانش پزشکی، امروزه آرامش عضلانی ناشی از نماز شب را به اثبات رسانده است به طوری که اگر شخصی حدود ۱۰ شب بخوابد و حدود نیم ساعت قبل از اذان صبح بیدار شود (یعنی حدود ۷ساعت بخوابد،در ساعت حدود ۱بامداد در بدن او برخی مواد شمیایی شبیه” مورفین” ترشح می شود (این مواد به عنوان گروهی “اندرفین ها”و”انگفالین ها”نامگذاری شده اند)واثر مستقیمی بر قسمت های مختلف بدن از جمله عضلات اسکلتی دارند و در طول روز پس از آن،منجر به آرامش و راحتی عضلانی برای فرد می شوند.اما چنانچه فرد در ساعت حدود ۱۲ شب بخوابد و صبح روز بعد، ساعت ۱۰ صبح از خواب بر خیزد (یعنی حدود ۱۰ ساعت بخوابد )اندر فین و”انگفالین ها” بر خلاف حالت گذشته ترشح پیدا نمی کنند و در نتیجه این امر سبب می شود –با اینکه این شخص حدود ۳ساعت بیشتر از شخص قبلی خوابیده است-از آرامش و استراحت عضلانی به اندازه کافی بهره مند نشود.ودر ست به همین علت است که هر چه شخص بیشتر می خوابد احساس خستگی وکوفتگی عضلانی او بیشترمیشود.
نماز پر فضیلت شب با هثر درخشان و بی نظیری که در ایجاد بهداشت خواب وتنظیم اندارد در این مورد نقش بسزایی دارد وانسان را به سوی آرامش عضلانی ناشی از ترشح این مواد شمیایی درون زا سوق میدهد.
بنابراین چه بسیار به جا ست که جوانان برنامه ی خواب خود را تنظیم کنند واز بیداری های زیاد شبانه وبه خواب فرو رفتن به هنگام سحرگاهان بپرهیزند تا هم سلامت جسم خود را، تقویت کنند وهم از ضعف عضلانی و ناراحتی های روحی در امان بمانند.
قرآن پناهگاه جوانان
دنیای امروز وخصوصا دنیای علم، با کمال صراحت اظهار پوچی می کند و می گوید ۹۹ درصد از مردم ضعف اعصاب دارد، همه و مخصوصا جوان ها در این دنیا یک پناهگاه لازم دارند که در گرفتاری ها و بن بست و در وقت مشکلات متمسک به آن پناهگاه شوند. اگر جوانان تکیه گاه و پناهگاه نداشته باشند در زندگی دچار ضعف اعصاب و احساس پوچ بودن می شوند.از نظر اسلام، اول چیزی که می تواند انسان را در بن بست ها نجات دهد وپناهگاه خوبی برای او باشد قرآن است. وبه تجربه هم ثابت شده افرادی که پناه به قرآن می برند، غم وغصه ها یشان رفع میشود یا حداقل تخفیف پیدا می کند وگره ها باز می شود.
قرآن تقویت اراده ونورانیت ونشاط می دهد، قرآن گرفتاری ها را رفع می کند ودر بن بست ها راه درست را نشان می دهد. وخود قرآن برای انسان دری می گشاید که هیچ گاه تصورآنرا نمی کرده است انس با قرآن در ایام جوانی بسیار تا ثیر گذار وپایدار است به طوری که امام صادق(ع) می فرمایند:«مَن قَرَاَ القُرآنَ وَ هُوَ شابٌّ مُومِنٌ اِختَلَطَ القرآنُ بِلَحمِهِ وَ دَمِهِ». جوان مومنی که به قرائت قرآن می پردازد،قرآن با گوشت وخونش درمی آمیزد.
اولین مرتبه ی تمسک به قرآن خواندن آن است «وَقرَوا ما تَیَسَّرَ مِنَ القُرآنِ». از جوانان عزیز تققاضا دارم تا می توانید قرآن بخوانید، هنگام خروج از منزل یازده مرتبه سوره توحید را بخوانید قرآن محافظ شما خواهد بود تا برگردید،موقع خوابیدن چهار قل را بخوانید دیگر خواب های آشفته نمی بینید.
مرتبه دوم فهم قرآن است،«اَفَلا یَتَدَّّبَرونَ القرآنَ اَم عَلی قلوبٍ اَقفالُها». مگر قفل بدبختی وغفلت به دلت است که فهم و تدبر در قرآن نداری؟ امام صادق(ع) فرمودند: قرآن ظاهر است وباطن باطنش هم باطن دارد.
هر کس به اندازه ی سعه وجودی خودش وبه اندازه ی استعداد وسوادش می تواند از قرآن استفاده کند.
مرتبه ی سوم عمل به قرآن است،قرآن کسی می تواند بگوید من به قرآن تمسک دارم و در گرفتاری ها از آن مدد می جویم که به قرآن عمل کند.
دستور العمل تمام مسائل اعتقادی، سیاسی، اجتماعی و اخلاقی در قرآن آمده است.« وَلا رَطبٍ وَلا یابِسٍ الّا فِی کِـتابٍ مُبینٍ».ترو خشکی(همه چیز) نیست مگر آنکه در قرآن آمده باشد.
بنابراین قرآن می تواند برای تمام مسائل اجتماعی و اقتصادی، بازارها وخانه ووزندگی ما، عفت وغیرت وتمام شئون زندگی جوانان ما سرمشق وهدایت گر باشد.
پناهگاهی همدوش قرآن (عترت)
پناهگاه دیگری که جوانان عزیز می توانند هنگام اضطرار و بیچارگی ودر بن بست های زندگی به آن پناهنده شوند عترت است. قرآن در روایات زیادی به چاره ساز بودن عترت درمشکلات زندگی تاکید کرده اند:« یا اَیُّها اَلَذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَ ابتَغُوا اِلَیهِ اَلوَسیلَهَ». ای کسانی که ایمان آورده اید
امام صادق(ع) در تفسیر این آیه می فرمایند:« نَحنُ وَاللهِ الوَسیلَهُ فِی القرآنِ». کسی که قرآن سفارش کرده متمسک به او بشوید،ما هستیم یعنی اهل بیت.
تمسک به اهل بیت (علیهم السلام) مثل تمسک به قرآن مراتب دارد. یک جوان شیعه باید به همه ی مراتب آن تمسک جوید.یعنی در وقت گرفتاری از آن ها کمک بخواهد و در درد بی درمان، از آن ها شفا بخواهد. ودر آنجایی که از همه جا قطع امید کرده است.به هر کدام از اهل بیت که متوسل شویم و کمک بخواهیم ،کفایت می کند. اما چون فعلا واسطه ی فیض این عالم و قطب دایره ی امکان ومحور عالم وجود حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است ،باید ایشان فراموش نشوند.
مرتبه ی دوم این است که ما خود را مستعد ومستحق عنایات اهل بیت قرار دهیم.جوانی که مغزش پر از آهنگ موسیقی و غناست،نمی تواند به اهل بیت (ع) توسل پیدا کند.
آری باید کینه ها را از دل رفع کنیم حسدها،سخن چینی ها و تکبر و. . . را از خود دور کنیم. اخلاق ونماز وحجاب اهل بیت پسند داشته باشیم وخلاصه خود را از لحاظ روحی ومعنوی به آن ها نزدیک کنیم آنگاه حاجتمان را بخواهیم حتما نتیجه خواهد داد.
اعتدال و میانه روی
ضرورت اعتدال
نظام عالم بر اساس هندسه ای دقیق و حساب شده، پی ریزی شده و آفرینش انسان نیز از قانون اعتدال مستثنا نیست، و این اصل باید به شکل کلی و فراگیر بر سراسر زندگی فردی و اجتماعی انسان حاکم باشد، زیرا رسیدن به کمال در صورتی میسر است که ارزشهای انسانی در حد متعادل و هماهنگ در وجود آدمی شکوفا شود و رشد نمایند. امام صادق (ع) در این زمینه فرموده اند:« ان القصد امر یحبه الله عز و جل و ان السرف ( امر) یبغضه الله عز و جل».
میانه روی چیزی است که خدای عز و جل آنرا دوست دارد و اسراف امری است که خدای عز و جل از آن نفرت دارد.
میانه روی در عبادت
بی تردید عبادت و جستجوی قرب پروردگار از طریق نیایش با او، از طلایی ترین ارزشها در اسلام است. اما اگر در انجام آن عبادت افراط شود، ارزش خود را از دست میدهد. در حدیثی از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمودند: در دوران جوانی در انجام عبادت سخت تلاش می نمودم، پدرم فرمود: فرزندم! کمتر از آن انجام ده چرا که خداوند آنگاه که بنده ای را (به سبب عقاید و اخلاق نیک و تقوا) دوست بدارد از عمل اندک او راضی می شود ودر روایت دیگری می فرمایند: «لا تکرهوا الی انفسکم العباده». خودتان را نسبت به عبادت خداوند، بی رقبت نسازید. یعنی عبادت مستحبی زیاد بر خودتان تحمیل نکنید و خود را خسته ننمایید که در نتیجه نسبت به عبادت بی رغبت می شوید.
به طور کلی عبادت آن گاه که عاشقانه و با شور و اشتیاق و در حال نشاط انجام گیرد، اثر و ارزش حقیقی خود را دارد. بنابراین جز واجبات که باید در هر حالی انجام شود عبادات مستحبی را نباید بر خود تحمیل کرد که در این باره . امام صادق (ع) می فرمایند:« عبادات را برخود تحمیل نکنید». البته . امام صادق (ع) در روایتی دیگر می فرمایند:«هر چیزی را حدی است که بدان منتهی می شود، جز “ذکر” و یاد خدا، که امدازه ای ندارد . خداوند به کم آن راضی نشده و حدی برای آن قرار نداده است؛
سپس این آیه را تلاوت فرمودند ” یا ایها الذین امنوا اذکروا الله ذکرا کثیرا”».
روشن است که ذکر کثیر(یاد فزون خداند) بدان معناست که دل و جان آدمی پیوسته به یاد خدا باشد؛ یادی که او را از زشتی ها باز دارد و به نیکی ها ترغیب نمابد؛ نه صرفا ذکر لفظی و لقلقه زبان.
۲-میانه روی در انفاق:
اهمیت انفاق در راه خدا به قدری ارزش دارد که صدها آیه وروایت در مورد ارزش وثواب وآداب آن بیان شده است.با این همه اگر از حد اعتدتل خارج شده وبه افراط کشیده شود ارزش خود را از دست خواهد داد.قرآن نیز به این نکته اشاره کرده است ومی فرماید:«والذین اذا انفقوا لم یسرفوا ولم یَقتُروا وَ کانَ بَینَ ذلکَ قِواماً».(عبادالرحمن) کسانی هستند که به هنگام انفاق،نه زیاده روی میکنند ونه سخت گیری، بلکه در میان این دو حد اعتدال را رعایت میکنند.
در روایتی از امام صادق(ع) تشبیه جالبی برای این مساله بیان شده است، امام صادق(ع) هنگام تلاوت این آیه،مشتی سنگریزه از زمین برداشت ومحکم در دست گرفت وفرمود:«این همان اقتار وسختگیری است».سپس مشت دیگری برداشت و چنان دست خود را گشود که همه ی آن بر زمین ریخت و فرمود:«این اسراف است».بار سوم مشت دیگری برداشت وکمی دست خود را گشود به گونه ای که مقداری فرو ریخت ومقداری در دستش باز ماند وفرمود:«این همان قوام است».
بنابراین فردباید پس از تامین زندگی معتدل ومناسب شان خانواده ی خود اموالش را در راه رفاه خلق خدا انفاق نماید و نباید این انفاق باعث تضیع حقوق خانواده اش گردد وآن ها را در صف نیازمندان قرار دهد بلکه شایسته است پس از استثناء مایحتاج زندگی،مازاد را در راه خدا انفاق نماید.
اعتدال در خوراک
بی تردید، ریشه بسیاری از بیماری ها،زیاده روی در خوردن و آشامیدن است،چرا که غذاهای اضافی علاوه بر آن که باعث بروز بیماری های جسمی می شود صفا ونورانیت را از دل میگیرد و لذت مناجات را از انسان سلب نموده و کند ذهنی را سبب میشود.
خرد آدمی حکم میکند که هر موجود زنده ای باید به اندازه ی نیاز خویش از منابع غذای بهره گیرد و هر گونه افراط و تفریط در خورد وخوراک،زیان آور و نامعقول است . در قرآن کریم میخوانیم «کُلُوا واشرَبُوا ولا تُسرِفُوا انَّه لا یُحبُّ المُسرِفین».بخورید وبیشامید ولی اسراف نکنید که خداوند اسرافکاران را دوست ندارد. جمله نخست،خورد وخوراک را در حد ضرورت پیشنهاد میکند و جمله ی دوم هر گونه زیاده روی را ممنوع میکند.
امم صادق(ع) درباره ی پر خوری می فرمایند:«لَیسَ شَیءٌ اضَّر عَلی قَلبِ المُومنِ مِن کَثرَهِ الاَکلِ وَ هِیَ مُورِثَه ٌلِشَیئین قَسوهِ القَلبِ .َ هَیَ جانِ الشَهوَهِ». برای قلب مومن چیزی زیان بار تر از پر خوری نیست؛چنین کاری سبب سنگ دلی و تحریک شهوت میشود.
اعتدال در خواب
خواب نیز یه نیاز اسای و ضروری برای انسان است مثل خوردن وآشامیدن از نیازهای فیزیولوژیک محسوب میشود قرآن کریم می فرماید:«و جعلنا اللیل لِباساً» خواب را مایه آرامشتان قرار دادیم.
خوب خوابیدن به اندازه ی خوب خوردن برای سلامت جسمانی وروانی اهمیت دارد،در حین خواب است که اعضای بدن انرژی خود را ترمیم می کنند،وسلول های عصبی احیا می شوند همانطور که بی خوابی و کم خوابی فرد را با بیماری های عصبی-روانی رروبرو می کند، پر خوابی نیز سبب بروز مشکلات زیاذی می شود . با توجه به این که در سن جوانی تمایل به پر خوابی شدت پیدا می کند وجوانان عزیز نباید وقت زیادی را به خوابیدن اختصاص دهند واز فعالیت های مفیدی چون کار و تلاش و تفریح سالم و موفقیت های تحصیلی باز بمانند.
۴-اعتدال در مخارج زندگی :
اندازه نگه داشتن و میانه روی در مخارخ زندگی ،یکی از وظایف حتمی و اجتناب ناپذیر هر فرد مسلمان است.
متاسفانه امروزه اسراف گریبان گیر بسیاری از جوانان شده است وبا روی آوردن به مد گرایی وارضای حس زیبا طلبی، هزینه های گزافی را صرف خرید انواع مدل های لباس و فلان پرده و مبلمان وآخرین مدل گوشی همراه می کنند. مقام معظم رهبری با اشاره به پدیده ی شوم اسراف در بین برخی جوانان با تعیین مصداق فرمودند:«تلفن همراه توی جیبمان گذاشته ایم،به مجرد اینکه یک مدل بالاتر وارد بازار میشود،این را کانه دور می اندازیم ،آن مدل جدید را باید بخریم،چرا؟ این چه هوس بازی است که به آن دچار هستیم. ودر جای دیگری فرمودند:لازم است به مسءله ی قناعت اهمیت بدهیم،اسراف نکردن در مواد غذای، چقدر مواد غذایی،زاید دور ریخته می شود حتی اسراف نکردن در مواد دارویی چقدر مواد داروئی غیر لازم خریداری می شود وبه خانه برده میشود وبدون مصرف باقی می ماند،مواد اولیه یا خود دارو را باید از خارج بخرند وبیاورند یا در داخل با چه زحمتی درست کنند، این ها ثروت وسرمایه مملکت است واز دست می رود،پولی که می تواند در تولید مصرف مصرف شودفسرمایه گذاری شود ،کشور را پیش ببرد،به فقرا کمک شود،ثروت عمومی کشور را زیاد کند،این را صرف می کنیم به این چیزهای ناشی شده از چشم و هم چشمی،و آبروداری های خیالی.
ما خیال می کنیم زندگی شیرین یعنی مبل وفرش ابریشم و بخور وبریز و.این ها به غیراز غم وغصه و دلهره واضطراب خاطر ونگرانی هیچ چیز دیگری نیست به همین دلیل خانه هیمان پر از غصه وغمو ناراحتی است خانه ی علی یک حصیر دارد وجهیزیه زهرا هم اندک است،اما زندگی آن ها شیرین است چرا چون خدا بر آن زندگی وخانه حاکم است.بالا ترین لذت در این خانه این است که در دل شب بیدار ششوند وبگویند: ایک نعبد وایاک نستعین».
چه بسیار جوانان وخانواده هایی که مهریه های بالا و جهیزیه های آنچنانی و برگزاری مراسم مجلل وبا شکوه را برای خود ارزش می پندارند از این رو جوانان بسیاری که در سن ازدواج هستند،به منظور تامین مخارج این مراسمات ازدواجشان را به تاخیر می اندازند و به منجلاب گناه وفساد می افتند.
اکنون به فرمایش پیشوای ششم جعفر بن محمد (علیه السلام) می پردازیم که می فرمایند:«اِنَّ القَصدَ اَمرٌ یُحِبُّهُ اللهُ عَزَّ وجَلَّ وانَّ السرفَ یبغضه حتی طرحک النواه فانها تصلح لشیء و حتی صبک فضلَ شرابکَ». میانه روی امری است که خداوند بزرگ آن را دوست دارد ولی از اسراف بدش می آید حتی دور انداختن هسته ی خرما،زیرا آن هم به کاری می آید همچنین با قیمانده یآبی که می نوشی.
این روایت حکیمانه تکلیف بسیاری از ریخت وپاش ها وتجمل پرستی هارا روشن کرده وراهکار های استفاده بهینه از هزینه ها وکالاهی اضافی را نشان می دهد بنابراین جوانان عزیز باید به این رهنمودها عمل کنند وآنرا سر لوحه ی زندگی خود قرار دهند و برنامه هی مصرفی شان را اصلاح نمایند.
لزوم کوشش در تامین معاش
در اسلام به مساله ی کار وکوشش اهمیت بسیار داده شده است ویکی از ارکان بزرگ سعادت بشر،در این جهان وجهان آینده به شمار آمده است.تلاش ها وفعالیت های مشروعی که یک انسان،به خاطر تامین مخارج زندگی ورفع احتیاجات خود انجام می دهد اسلام آنرا عبادت میداند زیرا کار پیش از آنکه بر آورنده ی نیاز اقتصادی باشد،نیازی انسانی است،به طوری که اگر جدی گرفته نشود بروز ناامنی ها مانند اختلافات خانوادگی،تنش های خویشاوندی،اعتیاد ،قاچاق ومنزل گریزی جوانان و مانند آنرا موجب می گردد چرا که هواو هوس از بیکاری برمی خیزد.
جوانان باید تن پروری وتنبلی را از خود دور نمایند وتن به کار دهند.جوامع پیشرفته در پناه تلاش وکوشش جوانان خود به اوج رسیده اند ،نمی توان در خانه نشست وبا خیال بافی وآرزوهای محال قله های ترقی را پیمود،در بینش اسلامی کارو تلاش در جهت برآوردن نیازهای مادی زندگی و تهیه یامکانات رفاه برای خانواده ارزش والایی دارد، عقل سلیم نیز چنین حکم می کند که یک جوان توانمند نباید به خود اجازه دهد تا دیگران نیازهای زندگی اورا بر آورند. امام صادق(ع)در این زمینه می فرمایند:«الکادعلی عیاله کمجاهد فی سبیل الله» کسی که در طلب روزی خانواده خود تلاش می کند وبه سعی و کوشش تن می دهد،مانند مجاهدی است که در میدان کار زار برای خدا،جهاد می نماید.
ودر روایت دیگری نقل شده است که شخصی به محضر امام صادق (ع) شرفیاب شد وعرض کرد؛نمی توانم با دستم کار کنم واز تجارت نیز آگاهی ندارم و فردی نیازمند ومحرومم؛ چه کنم؟
حضرت صادق(ع) در جوابش فرمودند:«اِعمَل عَلی رَاسِکَوَ استَغِن عَنِ النّاسِ».کار کن و با سرت باربری نما وخود را از مردم بی نیاز بدار.
با توجه به این حدیث امام صادق (ع) به این مطلب پی می بریم که برای برآورده کردن نیاز های خود وخانواده وبی نیازی از ذیگران،انجام کارهایی از قبیل بار بری نیز ممدوح است.
بنابراین کاربرای امرار معاش وتلاش در راه تولید برای رفع نیاز خود وخانواده،از دیدگاه اسلام یک وظیفه می باشد وباعث محبوبیت شخص در پیشگاه الهی می گردد ویکی ازعوامل مهم تامین کننده یسعادت دنیا وآخرت یک جوان محسوب می گردد.همان طور که در روایت بالا ذکر شد اسلام به استفاده از دست رنج خود تاکید وسفارش کرده است،به طوری که رنج یک فرد در این راه،محبوب الهی می باشد و تامین کننده ی خوشبختی اوست.پس کار و کوشش در دین ما هم در رفع نیازهای مادی ما بسیارموثر است وانسان با کار کردن و کسب درآمد موجبات رفاه خود و خانوادهی خویش را فراهم می کنند و باور این مطلب که کار وتلاش در دین ما بسیار چسندیده و وسفارش شده است باعث می شود جوانان ما با نگاهی فراتر ازامرار معاش به آن بنگرند و انگیزه بیشتری برای کار کردن داشته باشند.
دید الهی به ثروت اندوزی
قالَ الرَجُلٌ لِابی عبدالله علیه السلام :«والله ِاِنّا لَنَطلُبُ الدُنیا وَنُحِبَّ اَن نُوتاها.فَقالَ تُحِبُّ آَن تَصنَعَ بها ماذا؟قالَ اَعوذُ بُها عَلی نَفسی وعِیالی وآصِلُ بِها وَ اَتَصَدِقُ بِها وَاَحِجُ وَآعتَمِرُ.فَقال (علیه السلام):لَیسَ هذا طَلَبَ الدُنیا هذا طلبُ الاخِرَه».
مردی با نگرانی به امام صادق (ع) عرض کرد به خدا قسم ما سخت گرفتار دنیا طلبی شده ایم و دوست داریم که بر مال وذخایر آن دست یابیم،وضع ما چگونه خواهد بود؟ حضرت از او سوال کرد دوست داری با مال دنیا چه کنی؟در آمدت را در چه راهی صرف نمایی؟جواب داد ۱-قسمتی را در راه بهبود وضع خود وعائله هم صرف نمایم ۲-صله رحم کنم وبه بستگان تهی دستم کمک نمایم ۳-در راه خدا به فقرا ومستمندان کمک نمایم.۴-به سفر عبادت حج وعمره روم. حضرت فرمودند:نگران مباش کار تو دنیا طلبی مذدمم نیست بلکه این کار،خود آخرت طلبی است.
امام صادق (ع) در روایت دیگری فرمودند:«لا خَیرَ فِی مَن لا یُحِبُّ جَمعَ المالِ مِن حَلالٍ یَکُفُّ بِه وَجهَهُ ویَقُضِی بِه دَینَهُ وَیَصِلُ بِه رَحِمُه». عمروبن جمیع می گویداز امام صادق (ع)شنیدم که می فرمود:خیر وخوبی در آنکس نیست که دوستدار جمع آوری مال حلال نباشد تا بدین وسیله آبروی خود را حفظ نماید واز ذلت سوال مصون بداردو دین خویش را بپردازد وبه ارحام فقیر کمک کند.
با توجه به روایت ذکر شده به این مطلب پی می بریم که در اسلام به جمع آوری مال از راه حلال و صرف آن در جهت رفاه و آسایش خانواده و انفاق به دیگران شفارش شده است همان طور که دسیره یعملی پیشوایان معصوم ما نیز این گونه بوده است که به کار و فعالیت زیادی مشغول بودهاند وثروت زیادی هم به دست می آوردند وآن را راه انفاق وکمک به تهی دستان و یتیمان صرف می نمودند.
بنابراین جوانان عزیز ما نیز با الگو گیری از این بزرگان به کار وکوشش بپردازند و بعد از تامین نیازهای خود وخانواده به تامین مخارج نیازمندان وانجام کارهای خیر بپردازند.
بهترین شغل
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
ارسال نظر